Minh quân của thời đại mới

Đất nước Singapore u buồn để tang 7 ngày người cha già dân tộc Lý Quang Diệu, một vị minh quân của thời đại mới đã đưa Singapore từ một thành phố cảng bé nhỏ không tài nguyên thiên nhiên, một nơi tăm tối, đói nghèo, không hy vọng tồn tại khi vừa thoát khỏi vòng thuộc địa hơn 50 năm trước, trở thành một nước phồn thịnh, hiện đại, đầy tự tin.

Đối với người Việt thì Singapore là một trong những điểm đến quen thuộc đầu tiên khi đất nước chúng ta bước vào thời kỳ đổi mới để vươn ra năm châu và hiện nay đây cũng là nơi cư ngụ của một cộng đồng người Việt, nhất là du học sinh và sinh viên Việt Nam, ngày càng đông đảo. Là một ngân hàng gia quốc tế, tôi được chuyển đến làm việc tại Singapore vào năm 1981 rồi thì “đất lành chim đậu” nên đã lưu lại sống ở đất nước này suốt 30 năm. Biết rằng sẽ có ngày ông Lý ra đi nhưng khi được tin thì lòng cũng không khỏi bùi ngùi thương tiếc như vừa mất đi một người thân.

Tài liệu sách vở viết về ông Lý thì quả là rất nhiều và chính ông Lý cũng đã viết vài pho hồi ký kể lại cuộc đời mình. Không ai có thể phủ nhận được những thành quả mà Singapore đã đạt được khi ông Lý đã thành công trong việc biến Singapore thành một mô hình kỳ diệu pha trộn giữa chủ nghĩa tư bản nhà nước và kinh tế tư nhân. Những người phê phán ông Lý cũng không thiếu và đã chỉ trích ông Lý về nhiều mặt, nhất là về chính sách lãnh đạo Singapore với bàn tay thép, bóp chặt tự do ngôn luận, trấn áp đối lập và “gia đình trị” tạo điều kiện cho người con trai là Lý Hiển Long trở thành thủ tướng hiện tại… Tuy nhiên có phê phán gì trong lúc này cũng sẽ không công bằng cho lắm. Điều mà tôi muốn nêu lên là cái hình ảnh “con người" của ông Lý đã hình thành một khuôn mẫu đặc biệt của “người Sing”, và đã góp phần đưa đất nước này đến chỗ cường thịnh ngày nay.

Chiến thuật phát triển Singapore của ông Lý có thể được tóm tắt vào hai chữ “con người” mà nếu nhìn vào chính con người của ông Lý thì chúng ta sẽ thấy mô hình và con người Singapore ra sao. Là con trong một gia đình thuộc thế hệ thứ ba những người gốc Hoa nhập cư, ông Lý lớn lên trong một khuôn mẫu giáo dục cổ truyền nhưng đã sớm nếm chút văn hóa phương Tây khi ông theo học trung học tại một trường Anh ở Singapore. Thời gian du học ở Anh về kinh tế và luật sau đó đã giúp ông Lý có một tầm nhìn xa rộng để chuẩn bị cho ngày trở về nước làm việc là một luật sư theo đuổi đường lối xã hội, trước khi bước vào chính trường. Ông Lý thường được mô tả là một con người cứng rắn lạnh lùng, nhưng ít người thấy ông như là một con người với một trái tim quảng đại của một người cha già biết nhìn xa thấy rộng, hết lòng bảo vệ gia đình mình, áp dụng phương cách răn đe thưởng phạt con cái rất công minh theo lối giáo dục cổ xưa để lèo lái đất nước mình.

Để đưa đất nước đến chỗ thịnh vượng phú cường ngày nay, điểm quan trọng nhất là ông Lý đã biết khéo léo chiêu mộ và đãi ngộ người tài dưới trướng của ông. Không sống ở Singapore thì ít ai biết được tên tuổi của những “danh tướng” trong bộ máy nhà nước đã đóng góp trực tiếp xây dựng đất nước về mọi lĩnh vực từ quốc phòng, giáo dục, kinh tế, văn hóa, xã hội, phát triển đô thị… Loại trừ tệ nạn tham nhũng là một mục tiêu hàng đầu và các nhân viên nhà nước được trả lương rất cao đồng thời những người vi phạm đều bị xử phạt nặng nề.

Các thành viên của đảng Nhân Dân Hành Động mà ông là sáng lập viên năm 1954, mặc đồng phục áo sơ mi ngắn tay biểu dương những con người hành động, với màu trắng để thể hiện tính thanh liêm, minh bạch, một lòng phục vụ đất nước. Cái “phong cách Lý Quang Diệu” ấy đã được truyền từ trên xuống dưới, từ các cấp nhân viên trong guồng máy nhà nước ra giới doanh nhân và mọi tầng lớp quần chúng để trở thành một sắc thái riêng biệt của “người Sing”. Người dân Singapore, nhất là lớp trẻ rất hãnh diện mình là “người Sing” và cảm thấy bực mình khi bị gọi nhầm là “người Hoa”.

Nhận thấy tầm quan trọng của việc giáo dục con người, ông Lý đặc biệt quan tâm đến việc đào tạo một thế hệ trẻ là nền tảng tương lai quốc gia, với một ý thức hệ vững chắc. Tiêu chuẩn giáo dục được cải tổ và nâng cao, sinh viên ưu tú được khuyến khích đi du học, các vị giáo sư và trường đại học lớn trên thế giới được mời đến Singapore, nhân tài các nước được chiêu mộ…

Là một luật gia, ông chủ trương biến Singapore thành một đất nước mà người dân sống trong vòng tôn ti trật tự và biết tôn trọng luật pháp. Người ta thường nhắc đến Singapore về những luật lệ như cấm xả rác, cấm ăn kẹo cao su cùng bao nhiêu luật cấm “lẩm cẩm” khác nhưng ngay cả người Sing cũng ít ai biết được là đất nước này có đến hơn bốn mươi nghìn điều luật mà người vi phạm có thể bị phạt! Vâng hơn bốn mươi nghìn!

Singapore ngày nay là một quốc gia vững mạnh và là một xã hội được điều tiết và quản lý chặt chẽ. Với sự trưởng thành của dân trí và với những biến chuyển thế giới, Singapore cũng đang chuyển mình và tương lai của đất nước này rồi sẽ ra sao khi không còn hình bóng của ông Lý? Thời gian rồi sẽ trả lời nhưng tôi nghĩ ông có thể an tâm ra đi như là một trong những vĩ nhân của thời đại mới. Xin vĩnh biệt ông Lý Quang Diệu và cám ơn ông về những đóng góp cho đời và cho nhân loại.

Võ Tá Hân

Theo : VnExpress