TẬP THƠ LÀ CẢ MỘT TẤM LÒNG

                                      Nguyễn Mạnh Đẩu

Với sự đồng cảm thân quý, trong Lễ kỷ niệm 73 năm Ngày thành lập QĐNDVN, 22/12/2017, tại Tổng công ty 36 Bộ Quốc phòng, Đại tá PGS TS Vũ Đăng Hiến chuyển tôi bản thảo tập thơ mang tựa đề “ MÀU CÁT TUỔI THƠ ” của anh. Và anh tin tưởng đề nghị tôi viết Lời Giới Thiệu trước khi gửi đến Nhà xuất bản. Tôi thật sự lo lắng khả năng văn chương hạn chế của mình khi đặt bút viết về tập thơ của anh. Tôi đã dành thời gian đọc kỹ bản thảo dày 125 trang với 120 bài thơ khá hay do anh chọn lựa trong số bài viết từ nhiều năm trước, gồm nhiều chủ đề và nhiều thể loại thi pháp.

Vũ Đăng Hiến sinh ra ở làng Long Trảo ( Nghi Khánh, Nghi Lộc, Nghệ An ) - một làng có truyền thống lịch sử văn hóa và hiếu học - cách làng Đại Xá quê tôi chỉ một cánh đồng. Lớn lên từ một miền quê bên bờ biển Cửa Lò chất đầy kỷ niệm tuổi thơ gắn liền với cát trắng. Phải chăng vì thế mà Vũ Đăng Hiến đã chọn tên tập thơ là MÀU CÁT TUỔI THƠ. Cũng như ngay từ đầu sách, tác giả giả đã đưa ra Lời nguyện : “ Tôi xin nguyện mãi là hạt cát / Gửi mình nơi bãi biển quê hương / Để sớm tối rì rào nghe biển hát / Câu dặm quê nhà muối mặn, gừng cay”.

Năm 1974, tròn 20 tuổi, Vũ Đăng Hiến lên đường tòng quân vào chiến đấu ở chiến trường miền Nam, tiếp đến là chiến đấu vì nghĩa vụ quốc tế tại chiến trường Cămpuchia, rồi sau đó được tuyển chọn về Hà Nội đào tạo Sĩ quan chỉ huy tham mưu Học viện Hậu cần Bộ Quốc phòng. Với phẩm chất tốt, được rèn luyện thử thách qua thực tiễn chiến đấu, lại có kết quả tốt nghiệp thuộc loại giỏi, anh được giữ làm Giảng viên, rồi từng bước trưởng thành lên Phó Viện trưởng Viện Khoa học Hậu cần quân sự. Qua tuổi học trò trên quê hương yêu dấu, rồi 40 năm trong binh nghiệp - từ chiến trường đến nhà trường - tạo nên cho Vũ Đăng Hiến chất liệu một cuộc sống sôi động, phong phú, thi vị và được anh đã chắt lọc gửi gắm vào những trang thơ hào sảng, thi vị, trữ tình.

Thơ là tiếng nói của cõi lòng được chắt ra, thốt lên từ trong sâu thẳm nội tâm của tác giả nhằm sẻ chia như một điều tâm tình với người thân, bè bạn và công chúng. Đó là nhu cầu tự nhiên của những người làm thơ, Vũ Đăng Hiến không là ngoại lệ. Sự đa cảm của tâm hồn thi nhân giao hòa với với cảnh vật tạo nên những bài thơ hay. Thơ Vũ Đăng Hiến là tiếng nói của tình yêu chân thành đối với gia đình, quê hương, đất nước. Mà trước hết, ấn tượng sâu đậm nhất là sự thi vị của tình yêu lứa đôi nồng nàn, mãnh liệt, đắm say.

Dẫu xa quê hơn 40 năm trời gắn với cuộc đời binh nghiệp, nhưng hồn thơ của anh vẫn luôn đau đáu hướng về gia đình và quê hương yêu dấu. Ở đời, con người ta có quyền chọn lựa nhiều thứ, nhưng có hai thứ do tạo hóa sắp đặt ban phát không ai có thể chọn lựa được, đó là: Cha mẹ và Quê hương. Chính vì vậy, đức hiếu nghĩa với cha mẹ và tình yêu đối với quê hương là nền tảng cội nguồn cảm hứng của Vũ Đăng Hiến. Anh đã dành những vần thơ da diết, thiết tha và trữ tình khi khi viết cha mẹ và quê hương mình:

“ Một cội tám cành hoa trái ngọt / Ba miền sum họp giữa ngày xuân / Cung chúc Thung - Huyên tuổi thất tuần / Trường thọ khang sinh mãi mãi xuân”.

( MỪNG MẸ CHA TUỔI BAY MƯƠI )

“ Cha nằm trên đất quê nhà / Bao vòng hao đã làm nhòa mắt con / Chẳng tin cha mất hay còn / Nỗi đau cha mất héo hon cuộc đời / Nỗi buồn lãnh lẽo chơi vơi / Đường quê cát bỏng giữa trời nắng mưa”. “ Cúi đầu thắp một nén nhang / Mong cha phù hộ trên ngàn bước đi”.

( KHÓC CHA )

“ Tuổi thơ nghe tiếng mẹ ru / Ầu ơ cánh võng những trưa gió lào / Một đời vất vả gian lao / Còng lưng trên ruộng cùng bao việc nhà / Nghe trong khúc hát dân ca / Cánh cò lặn lội đồng xa đồng gần / Vai gầy mẹ gánh gia truân / Tiễn con ra trân mấy lần mẹ ơi / Con đi khắp bốn phương trời / Mới về bên mẹ nghe lời mẹ ru / Còn đâu cánh võng tuổi thơ / Nằm trong ký ức bao giờ nhạt phai”.

( TÌNH MẸ )

“ Cửa Lò chiều nay biển dâng nỗi nhớ / Câu hát xưa …mô tê, răng rứa…/ Tôi đi tìm điệu ví dặm thương nhau / Bao năm rồi em phiêu dạt nơi đâu / Để con sóng bạc đầu thương nhớ / Chuyện nhân gian chuyến đò xưa cách trở / Trái tim ngủ quên tình yêu đâu còn nữa / Anh trở về sau bao cuộc bể dâu / Trái tim ngủ quên, trái tim bừng tỉnh dậy / Hạnh phúc về bên cửa sổ nhỏ nhoi”.

(CHIỀU CỬA LÒ )

Cũng như mọi loại hình văn học, thơ là sự phản ảnh hiện thực đời sống muôn màu, muôn vẻ. Trong tập thơ của Vũ Đăng Hiến chúng ta bắt gặp nhiều hình ảnh, nhiều tình cảnh. Từ ngày bước chân vào quân ngũ, giống như tâm trạng của bao chàng lính trẻ xếp bút nghiên lên đường chiến đấu, Vũ Đăng Hiến đã có bài thơ ghi lại cảm xúc của mình :

“ Đêm nằm thương mẹ nhớ cha / Rì rào con sóng mơ xa vọng vể / Ra đi nặng một lời thề / Miền nam giải phóng mới về quê hương / Đêm nay ngủ lại Trường Sơn / Chập chờn tỉnh giấc con đường còn xa …”.

( NGÀY NHẬP NGŨ )

Sau khi kết kết thúc chiến tranh, tác giả có dịp trở lại thăm trận địa cũ:

“ Tôi về thăm trận địa năm xưa / Nay bát ngát xanh vùng kinh tế mới / Ôi đã qua những ngày lửa khói / Đã qua rồi ngủ đất nằm sương / Nghe xôn xao những kỷ niệm chiến trường”.

( THĂM LẠI TRẬN ĐỊA CŨ )

Tác giả đã dành nhiều bài thơ viết về bạn học, về ngôi trường, về thầy cô giáo cũ trong những lần gặp lại:

“ Ba mươi năm tạm chia ly / Để cho lòng biển lắm khi vơi đầy / Gặp nhau tay nắm trong tay / Kể cho nhau chuyện tháng ngày chia xa / Chuyện công tác chuyện cửa nhà / Chuyện con ăn học, lên bà - lên ông / Chúc nhau một chén rượu nồng / Chúc thầy, chúc bạn khỏe không tuổi già / Ngày mai ta lại tạm xa / Hẹn ngày gặp lại quê nhà Hè sau”.

( NGÀY GẶP LẠI )

“ Đã đi gần trọn cuộc đời / Để nay gặp lại bao người mến thương / Lớn lên từ một mái trường / Lắng sau trong mỗi bước đường ta đi / Biển xưa đã nói những gì / Để bao con song mãi đi tìm bờ / Vẫn màu cát trắng tuổi thơ / Thắm tình bè bạn bao giờ nhạt phai / Thời gian như giấc mơ dài / Hỏi lòng ai đã nhớ ai bao lần !”.

     ( MÀU CÁT TUỔI THƠ )

Thông qua cuộc sống, Vũ Đăng Hiến luôn giao cảm với ngoại cảnh. Những mảng màu chất liệu phong phú, đa dạng của cuộc sống được chắt lọc qua lăng kính tâm hồn của anh đã bừng lên lấp lánh những giá trị nhân văn, thấm đượm tình người.

“ Đảo Ngư ơi, hòn ngọc quê hương ơi / Xanh xanh ngát màu đất trời xứ Nghệ / Trăng bồng bềnh trăng rơi nghiêng thế / Thêm nao lòng người con ở phương xa / Trăng nhô lên từ hòn đảo quê nhà / Để thêm đẹp quê hương mình Cửa Lò, Cửa Hội”.

( ĐÊM CỬA LÒ )

“ Tôi đến Viên Chăn làm sao đi hết được / Dọc chiều dài đất nước triệu voi / Viết mấy câu sao nói hết chuyện đời / Cảm nhận Viên Chăn một thời để nhớ”.

(CẢM NHẬN VIÊN CHĂN )

“ Tôi về thăm Đồng Lộc / Giữa trưa hè Tháng ngâu / Gió lào tung bụi đỏ / Thêm nghĩa nặng tình sâu … Bốn mươi năm qua mau / Bao mùa thông thay lá / Mùa bồ kết trổ bông / Hương thơm ngát núi rừng. Đồi thông ngày đêm hát / Dịu dàng trong tiếng nhạc / Điệu ví và lời ru / Để người yên giấc ngàn thu”.

(THĂM NGÃ BA ĐỒNG LỘC)

Thơ là kết tinh của cảm xúc thăng hoa xuất thần trong tâm hồn được thể hiện bằng ngôn từ trau chuốt, chuẩn xác, tinh tế của tác giả tạo ra giá trị nghệ thuật. Thơ là tiếng hát cuộc đời của mỗi con người. Qua thơ Vũ Đăng Hiến, làm chúng ta thêm thêm yêu, thêm gắn bó với cuộc sống.

“ Biển đang lặng mong trời đừng nổi giận / Đẩy thuyền xô mặt biển sóng ồn ào / Bến cũ thuyền xưa dây đã buộc sào / Xin hãy để thuyền neo cùng với biển…”.

(THUYỀN VÀ BẾN)

“ Nghe em hát mênh mang điệu ví / Để lòng anh cứ thế xốn xang / Đục con nước dòng Lam / Đục trong câu dặm nặng lòng người ơi”.

( NGỌT TRONG DIỆU VÍ DẶM QUÊ MÌNH )

“ Đừng lỡ hẹn, người ơi đừng lỡ hẹn / Để bến sông cứ đợi mãi con đò / Và đêm dài cứ sống mãi trong mơ / Về đi em, con sông quê vẫn nhớ”

( XIN ĐỪNG LỠ HẸN )

Bên cạnh những bài thơ trữ tình, Vũ Đăng Hiến còn có những bài thơ nói lên sự day dứt trăn trở trước nhân tình thế thái.

“ Đất nước mình có phức tạp lắm không / Từ bộ, ngành xuống đến địa phương / Chưa hết chuyện này đã sang sang chuyện khác / Mời gọi đầu tư mang về bao thứ rác / Rác tư duy, rác công nghệ, rác hiện hữu, vô hình … Chuyện tày đình là “ kế sách dụng binh” / Ba mươi tuổi, cha xếp con làm ông này bà nọ / Thua lỗ kinh doanh bao nhiêu ngàn tỷ / Vẫn nghiễm nhiên làm chưc nọ, quan kia / Phép nước coi khinh tham nhũng lọc lừa / Lợi ích nhóm tầm cao, tầm thấp …”.

( BUỒN VUI THẾ THÁI NHÂN TÌNH )

“ Lũ bành trướng muốn gì trên biển / Mà hung hăng hiếu chiến lắm thay / Giàn khoan, tàu chiến, máy bay / Vòi rồng, va húc, bủa vây bốn bề …/ Bất nhân đạo đức chó dê / Bá quyền bàn trướng vồn nghề xưa nay … Ngàn năm vẫn một lời thề / Biển Đông máu thịt muôn người Việt Nam”.

( TIẾNG GỌI BIỂN ĐÔNG )

Thơ Vũ Đăng Hiến có nhiều cung bậc cảm xúc hòa quyện tự nhiên với nhau mà trong cung bậc nào cũng thăng hoa đến tận cùng. Là âm điệu trữ tình khi viết về quê hương, gia đình và tình yêu đối lứa. Hoặc là những âm điệu tráng ca, hảo sáng khi viết về cuộc sống đời quân ngũ, về tình đồng đội. Và có khi là những cảm xúc suy tư đượm màu sắc triết lý nhân sinh.

“ Đau nhói vết thương xưa / Ký ức chiến tranh một thời máu lửa / Tuổi thanh xuân ra đi từ đó / Để lại cho đời một khúc tráng ca / Mười ba cô gái tuổi mười tám, đôi mươi / Thành bất tử hóa thân vào đất mẹ … Trận địa xưa, nay thành khu tưởng niệm / Tiếng chuông ngân trong gió thu về”.

( VỀ TRUÔNG BỒN )

“ Mưa tháng năm cho nỗi nhớ bâng khuâng / Xua chút lạnh Nàng Bân còn đọng lại / Ngày gặp lại trong cơn mưa mùa Hạ / Tay trong tay đội chung nón đi về . Giờ em đã qua bao cơn mưa trong đời / Từng khát cháy lời yêu trên môi ướt nhẹ / Em đã đi qua bao mùa không mưa lạnh/ Kỷ niệm tuổi học trò đẹp lắm anh ơi”.

( KỶ NIỆM THÁNG NĂM )

“ Lũ con trai yêu bừng đôi mắt / Cái dáng bề ngoài làm ngây ngất con tim / Tụi con gái yêu bằng cái tai / Lời nói ngọt ngào xiêu lòng phái đẹp … Nghịch lý tình yêu như đôi dòng sông mát / Bao cuộc tình đắng cay cũng vì tai - mắt / Triết lý cuộc đời như ngõ nhỏ ta qua”.

( NGHỊCH LÝ TÌNH YÊU )

“ Người khôn tìm chỗ để ngồi / Tìm sông để tắm, tìm người gửi trao / Trăm năm làm phận má đào / Khôn ngoan chi lắm cho đào phôi phai … Chi bằng nhóm lửa tối - mai / Cơm ngon canh ngọt cho ai quý mình …”.

( LỜI KHUYÊN )

“ Một thuyền một bến một dòng sông / Mà sao nghiêng ngả đôi dòng thuyền ơi / Sướng vui một kiếp làm người / Đục trong, nông cạn ai người đếm đong / Mong sao thuyền cứ xuôi dòng / Bên ni, bên nớ nhớ mong tháng ngày”.

( SÔNG VÀ THUYỀN )

“ Cuối đông cái rét về tê tái / Mấy giọt mưa dăng níu chân người / Thương ai thao thức đêm không ngủ / Để lòng vương vấn mãi không thôi”

( CUỐI ĐÔNG )

“ Lời yêu em gửi tặng anh / Bởi yêu nên mới ngọt lành lời ru / Lời ru tiếng mẹ trong mưa / Tiếng cha trong gió bốn mùa thoáng qua / Dịu dàng như điệu dân ca / Trong như giọt nước mưa sa quê mình / Dịu dàng em gửi trao anh / Dịu dàng muôn thuở ngọt lành lời ru”.

( DỊU DÀNG LỜI YÊU )

Với tính đa dạng của đề tài, súc tích về ngôn từ, trong sáng về tư duy và phương pháp diễn đạt, có tính khái quát hình tượng văn học tinh tế mà dung dị, sống động, giàu tình cảm, tập thơ của Vũ Đăng Hiến chắc chắn được người thân, bạn bè và bạn đọc quý mến.

Theo cảm nhận của tôi, tập thơ MÀU CÁT TUỔI THƠ là cả tấm lòng sâu lắng nặng tình, nặng nghĩa của Đại tá PGS TS Vũ Đăng Hiến đối với cuộc đời trên từng bình diện.

Xin trân trọng giới thiệu với bạn đọc xa gần.

Mỹ Đình, Tháng Chạp năm Đinh Dậu

                       N M Đ