Truyện

Huyền thoại thác YThan

Dân tộc của nàng chỉ có mấy trăm người. Bao nhiêu năm rồi, những cuộc bắt vợ bắt chồng ràng ríu trong làng đã cho ra đời những đứa trẻ thấp dần. Nàng không muốn con cháu nàng mãi mãi chỉ thấp ngang ghè rượu. Nàng không muốn con cháu nàng chỉ quẩn quanh mãi một xó rừng theo vết chân muông thú. Nàng không muốn dân tộc của nàng mãi mãi lê những bước chân lang thang theo những cuộc du canh...

Nàng là YThan, mang cái đẹp ban sơ của bông hoa hoang dại. Bông hoa ấy đến hồi hé cánh toả hương thì bướm rừng dập dìu vây bủa. Nhưng bông hoa ấy không hề rung động. Nàng kiêu sa không phải vì nàng là con già làng ANuk quyền uy. Những chàng trai đêm đêm vẫn đứng chồn chân gảy tingning nơi đầu ngõ nhà nàng. YThan thương họ nhưng không thể nào yêu họ, không thể bắt họ làm chồng. Quả tim thiếu nữ vẫn ngày đêm đập những nhịp phập phồng, nhưng hễ nhìn một trai làng, nghe lời tỏ tình của một trai làng là trái tim ấy thoắt rắn như đá cuội.

Dân tộc của nàng chỉ có mấy trăm người. Bao nhiêu năm rồi, những cuộc bắt vợ bắt chồng ràng ríu trong làng đã cho ra đời những đứa trẻ thấp dần. Nàng không muốn con cháu nàng mãi mãi chỉ thấp ngang ghè rượu. Nàng không muốn con cháu nàng chỉ quẩn quanh mãi một xó rừng theo vết chân muông thú. Nàng không muốn dân tộc của nàng mãi mãi lê những bước chân lang thang theo những cuộc du canh. 

Già ANuk đêm ngày đau khổ vì con. Vị thế già làng khiến ông khó xử. Con gái ông không chịu bắt chồng, vậy ông nói còn ai nghe nữa?

Thời gian trôi nhanh thác lũ. Hai mươi mùa đốt rẫy đã qua nhưng YThan vẫn chỉ sống với cha và con khỉ nhỏ. Ngày ngày nàng và con khỉ thơ thẩn vào rừng. Con khỉ nhảy nhót đằng trước báo hiệu cho nàng biết những nơi có măng có nấm. Đôi khi nó trèo tót lên cây cao hái và ném xuống cho YThan nhặt đầy gùi quả cà boong. Những chùm quả cà boong bám trắng nhựa mặn từ lâu được dân làng Sập nấu canh ăn thay muối. 

Nhưng hôm ấy...

Đang vặt những chùm cà boong bỗng con khỉ dừng phắt ngang chừng. Nó nghiêng ngó một hồi rồi tụt nhanh xuống đất kéo váy YThan. Nàng hồi hộp lần theo con khỉ đến bên một bụi rậm vạch kẽ lá, nhìn.

Và nàng đờ đẫn ngây người. Trước mắt nàng là một đoàn voi săn lừng lững như những khối đá tảng đang đứng bên bờ suối. Chúng đủng đỉnh dùng vòi cuốn lá ăn trễ nải. Những thợ săn lực lưỡng quấn khố đang nằm thành một hàng dài dưới đất, đầu người này nối vào chân người kia như một chiếc cầu thang.

Nằm cuối cái cầu thang dài ngút đó là một chàng trai có cơ thể trẻ trung đỏ sậm như gỗ khộp. Toàn thân chàng không hề có một mảnh vải che thân để lộ những cơ bắp cuộn vồng như đồi núi. Nàng tròn mắt há miệng bất ngờ. "Laigang! Laigang!", tiếng rên phát ra từ cặp môi chín nẫu của nàng. "Laigang! Laigang!", tiếng kêu phát ra từ lồng ngực thanh tân căng ứ của nàng. Từ buổi lẫm chẫm đeo gùi lên nương, YThan đã được nghe kể về những thợ săn voi. Họ là người M'Nông ở mãi những khu rừng rậm Yook Đôn.

Minh họa: Đào Quốc Huy.

Chàng trai trẻ nằm trong đoàn săn kia là một Laigang. Chàng bắt đầu theo đoàn săn học nghề. Chàng chưa bắt được con voi nào nên chàng chưa được phép mặc áo quần. Chàng chấp nhận luật săn khắc nghiệt để nuôi ước mơ một ngày trở thành dũng sĩ săn voi. Từ ngày còn là một thiếu niên, chàng đã thèm thuồng đứng lặng nhìn Gru Nhôn sau mỗi chuyến săn thắng lợi trở về. Chàng mơ tưởng đến một ngày nào đó, chỗ đứng của Gru Nhôn sẽ là chỗ đứng của chàng.

Mặt trời buổi chiều ối đỏ sau lưng, chàng lẫm liệt đứng trên đầu voi ngửa cổ rúc một hồi t'diếp vang lừng. Sau lưng chàng là cả một xâu voi rừng, hươu nai, bò tót... Những lời trầm trồ phát ra từ miệng dân làng... Những ánh mắt sơn nữ nhìn chàng không chớp... Chàng sẽ chọn cho mình cô gái đẹp nhất để đón mình sau mỗi chuyến săn...

Dòng suy nghĩ của chàng bị cắt ngang bởi chàng thấy bụi cây cạnh mình lay động. Những tán lá rung rinh, rung rinh. Chàng giật mình nhổm dậy và bối rối khép tay che bụng. Chàng đứng lum khum khổ sở như chết cháy dưới ánh mắt thiêu đốt của một người con gái bất thần xuất hiện. Cô gái mắt vẫn mở to cháy rừng rực đam mê. Ánh mắt ấy đã nung chảy nỗi sợ hãi thẹn thò của chàng thành một thứ nước thần kì nóng rãy. Dường như ánh mắt chàng cũng thế. Cô gái tan chảy trong niềm phấn hứng mụ mẫm. Hai con người ấy từng bước, từng bước tiến lại với nhau. Chàng dắt nàng đi trong cơn mộng du. Rừng cây mở rộng vòng tay đón nhận đôi trai gái.

Chàng vác nàng lên vai. Mắt chàng trói chặt mắt nàng. Họ cứ đi miên man như thế nếu chân chàng không vấp vào gốc cây toé máu. Có hề gì! Máu chàng đang như dòng thác cuồng sôi thì những xây xước thịt da thấm tháp vào đâu? Chàng đặt nàng lên thảm lá khô êm. Đất rừng phập phồng đập theo lồng ngực họ. Một trận mưa lá vàng rải lên người họ. Chim chóc cất tiếng hoan ca. Dòng suối len lỏi vỗ sóng dập dồn vào hốc đá... Họ mê mải tận hưởng niềm lạc thú vô bờ tạo hóa ban cho lứa đôi, không hề hay biết những gì đang vây bủa xung quanh, mặc dù con khỉ đồng loã đã cất tiếng kêu báo động...

Nàng trở về trong niềm đau ngọt lịm và nỗi hoang mang run sợ. Cha nàng nhìn con khép váy rón rén từng bước khó khăn lên cầu thang đã giật mình toát mồ hôi lạnh. Nhưng phải qua ba con trăng sau, nỗi sợ hãi của ông mới lớn vụt thành trái núi.

Phiên xử nàng YThan đủ mặt cả làng. Ngôi nhà rông, bếp lửa lâu ngày ngủ lịm giờ được khới bùng lên. Nàng ngồi quì gối cúi đầu trước sân. Người xử nàng không ai khác lại chính cha nàng. Mặc cho những lời sấm sét liên hồi dội xuống đầu, nàng vẫn cắn răng im lặng. Nàng không thể nói, vì chính nàng cũng không biết chàng hiện nay ra sao. Nước mắt nàng lã chã ướt đầm váy áo. Nàng run rẩy như đã từng run rẩy trong cái buổi chiều nơi rừng vắng. Cả chàng và nàng, hai thân thể nguyên hình hoang dã đang bện xoắn vào nhau đã phải rụng rời bởi tiếng thét kinh động núi rừng. Họ cuống cuồng buông nhau ngước mắt nhìn lên.

Năm thớt voi uy nghiêm quây thành một bức tường sừng sững quanh họ. Trưởng đoàn săn Gru Nhôn giận dữ ngồi trên bành voi trỏ mũi dáo vào mặt chàng gầm lên: "Thằng Krôl con nhà Êban kia! Mày sẽ chết do tội lỗi của mày. Mày đã thuộc lòng luật săn mà lại để cho cứt chim ỉa lên đầu lấp hết mất rồi. Mày có biết trước khi đi săn chúng tao đã phải kiêng gần đàn bà ba mươi ngày. Phải tắm rửa sạch sẽ bằng nước thác Sêrêpok một ngày. Phải cúng năm ghè rượu và một con heo. Các bà vợ của chúng tao đã phải kiêng không giã gạo, không dám lật cối lên vì lo voi chúng tao đi săn sẽ ngã. Vợ chúng tao không được ra đường vì mắt không được phép nhìn một người đàn ông nào khi chồng đang đi săn. Chúng tao đã phải ngủ dưới đất rừng để sạch mùi người...Vậy mà mày, mày đã làm điều bậy bạ trong khi mới là một laigang! Mày đã cả gan phá bỏ luật săn thì mày sẽ bị trừng phạt. Con voi mày cưỡi ngày mai sẽ ngã quị khi giao đấu với voi rừng. Mày sẽ bị voi rừng xâu ngà xuyên qua người. Mày sẽ bị ruồi bọ ăn thịt trong rừng sâu...".

Khuôn mặt Krôl tái dại không còn một giọt máu. Chàng quì gối: "Thưa Gru, con đã làm điều sai trái. Không biết ai đã xui con làm như thế. Tội con làm con chịu. Con có chết cũng đáng. Nhưng con xin Gru tha chết cho cô gái này. Cô ấy không có tội...". 

YThan bỗng khóc oà nức nở khi nghĩ tới cảnh Krôl bị trói cứng bằng dây da cột vào đuôi voi. Con voi kéo chàng đi hút vào rừng rậm nhưng nàng vẫn nghe tiếng chàng gào chới với: "Còn sống... Krôl sẽ tìm YThan!".

Krôl còn sống hay không, làm sao YThan biết được. Chỉ còn giọt máu của chàng đang tụ hình trong bụng nàng. Nàng mím môi suy nghĩ hồi lâu rồi đột ngột ngẩng phắt khuôn mặt đẫm nước lên nhìn ông ANuk: "Xin cha đừng bắt tội con! Hiện giờ con chưa thể khai ra cha đứa bé trong bụng con đây. Nhưng rồi anh ấy sẽ trở về! Anh ấy sẽ trở về với con mà!".

Già làng ANuk giận dữ đập tan ghè rượu đang uống dở thét to: "Đuổi nó ra khỏi làng!". Thét xong, ông đổ xuống sàn ngất lịm...

Y Than cắn răng khóc thầm lặng lẽ rời làng. Nàng đi tìm Krôl. Nàng cứ lần theo những dấu chân voi mờ mịt trong rừng. Trong đầu nàng cồn lên một câu hỏi lớn: Sau khi nàng được đoàn săn thả cho về, Krôl của nàng sẽ ra sao?

Khuôn mặt Gru Nhôn đằng đằng tức giận. Trong đời săn voi, chưa bao giờ ông lâm vào tình cảnh giống thế này. Tại sao người M'Nông Yook Đôn lại đẻ ra cái thằng Krôl voi xéo! Lúc làm lễ đi săn, nó đã uống rượu thề sẽ chịu chết nếu như phạm luật. Nghề săn voi xưa nay cũng đã có nhiều người bỏ mạng, nhưng bỏ mạng một cách hiên ngang...Còn thằng Krôl bây giờ...

Ông nhớ về ngày xưa.

Khi Nhôn chín tuổi thì người Pháp đã đến Yook Đôn. Cậu bé Nhôn khi ấy đang cùng lũ bạn dùng ná bắn chim và làm bẫy bắt gà rừng thì được tù trưởng YThu gọi về cho đi học trường Pháp ở Buôn Ma Thuột. Vâng lệnh tù trưởng, Nhôn ngoan ngoãn cởi khố mặc áo quần theo bạn xuống trường. Mười năm ăn học, cái đầu của Nhôn sáng ra nhiều lắm. Nhôn viết chữ Pháp nhoay nhoáy, chữ nào chữ ấy tròn óng như trứng kiến. Nhôn nói tiếng Pháp làu làu trơn tru như suối chảy.

Mười chín tuổi, Nhôn được người Pháp chọn ra làm việc. Chàng trai M'Nông cường tráng mặc bộ đồ tây vàng súng sính, hông đeo khẩu súng ngắn sề sệ được camnhông Pháp chở về tận làng giao chức trưởng buôn. Nhưng ánh mắt của tù trưởng YThu lảng đi không nhìn Nhôn. Ánh mắt của các thiếu nữ M'Nông lảng đi không nhìn Nhôn. Nhôn thông minh nhận ra ngay. Chức trưởng buôn chưa kịp tuyên thì Nhôn đã cởi bỏ áo quần súng ống trả cho người Pháp.

Nhôn cởi trần đóng khố đến quì trước tù trưởng YThu - một Gru lừng danh Đông Dương về tài săn bắt voi rừng - để xin nhận làm một Laigang. Trải qua mấy trăm cuộc săn tưng bừng, từ một Laigang, Nhôn bắt được mười, mười lăm con voi để nhận danh hiệu Băksai, rồi bắt thêm ba mươi, bốn mươi con voi rừng để trở thành Gru như hôm nay. Đến bây giờ, tự tay Nhôn đã bắt hơn hai trăm voi rừng, còn bò tót, hươu nai... Nhôn không tính hết. Vinh quang Gru Nhôn có được không phải từ trên trời rơi xuống, từ dưới suối múc lên. Nhôn nghiêm ngặt tuân thủ luật săn dẫu phải trải qua bao khổ ải nhọc nhằn gối đá ngủ sương, nhịn đói chịu rét cùng bao thương tích đầy mình. Vậy mà bây giờ, thằng Krôl mới chuyến đầu đã giở trò hư hỗn.

Là thủ lĩnh chuyến săn, ông có trách nhiệm phải xử Krôl theo luật. Một là đuổi Krôl ngay tức thì. Đối với thợ săn voi, thà chấp nhận chết trong rừng còn hơn bị đuổi về buôn nuôi heo mặt cúi gằm không dám nhìn ai. Còn cách thứ hai...Ôi, mới chỉ nghĩ đến ông đã thấy rùng mình...

Con voi một ngà do Gru Nhôn cưỡi bỗng nhiên dừng lại huơ vòi khiến Krôl đang bị kéo đi theo đà đâm sầm vào đít nó. Nó không thèm để ý mà cất tiếng kêu khe khé nho nhỏ trong cổ họng, tín hiệu đã thấy hơi voi rừng. Gru Nhôn lập tức ra hiệu cho đoàn săn chuẩn bị.

Theo lệ thường, đoàn săn sẽ dàn đội hình khép chặt vòng vây dồn đàn voi rừng vào giữa. Nhưng lần này không như vậy được rồi. Gru Nhôn quát nhỏ, tiếng quát ghìm trong cổ họng: "Thằng Krôl con nhà Êban kia! Bây giờ là lúc mày phải chịu sự trừng phạt! Hãy cởi trói cho nó! Đấy, đằng trước mày là đàn voi rừng. Ta cho mày lựa chọn: Một là mày chấp nhận một mình một voi giao chiến. Nếu mày bắt được con voi sao thì tội mày được xóa. Hai là mày hãy cút về buôn chăn heo và đừng bao giờ mơ tưởng đến chuyện trở thành thợ săn voi nữa!".

Krôl ngước cặp mắt nâu to hốc hác vì những đêm mất ngủ nhìn Gru Nhôn như muốn khẩn nài. Một mình một thớt voi đơn độc giữa bầy voi rừng hung hãn, cái chết là cầm chắc. Chàng chưa muốn chết lúc này. Đôi mắt trong veo như nước suối của YThan vụt hiện trong đầu Krôl. Nhưng ánh mắt nghiêm khắc sáng rực như lửa thiêu của Gru Nhôn nhìn chàng giục giã. Con voi một ngà theo lệnh đã quì để Gru Nhôn bước xuống và nhìn Krôl chờ đợi. Không còn đường khác nữa rồi. Krôl đưa mắt nhìn hết thảy đoàn săn rồi bằng một cử chỉ dứt khoát, chàng giơ tay đón cây đòng từ tay Gru Nhôn, tung mình lên cổ voi. Gru Nhôn khẽ gật đầu trước hành động quả cảm của Krôl, nhưng ông cũng phải cất cao giọng nhắc nhở đoàn săn: "Không ai được phép giúp nó. Nào!".

Bầy voi rừng ban đầu mới thấy hơi voi nhà đã bỏ chạy, nhưng khi thấy chỉ có một thớt voi của Krôl xông ra, còn bốn thớt kia ngoài vòng đấu đứng nhìn, thì bắt đầu đánh trả. Chúng khôn ngoan vừa đánh vừa chạy tỏa ra bốn hướng. Nhưng nhiệm vụ của Krôl không phải đến đây để đuổi voi rừng, mà bằng mọi giá chàng phải bắt được con voi sao chuộc tội.

Bình tĩnh và khôn khéo, Krôl đuổi bạt lũ voi đực mỗi con một nơi rồi lùa con voi cái đầu đàn vào hẻm núi. Khi con voi đầu đàn đang loay hoay xoay trở trong đám dây rừng nhằng nhịt, bất ngờ Krôl thúc voi quay lại nhằm con voi sao hai tuổi dồn nó vào một vạt cây rậm rạp. Chàng vung tay quăng thòng lọng. Sợi dây da min uốn một vòng mềm như múa lụa trên không rồi tìm đúng chân sau voi con, đậu vào, thiết chặt. Chú voi con sợ hãi ngỡ ngàng cúi xuống dùng chiếc vòi ngắn ngủn ráo riết gỡ dây. Một lúc loay hoay không được, chú đành buông chạy. Sắc lông sao giữa cây lá lấp lánh, nhấp nhô.  Krôl thả lỏng tay cho sợi dây xổ thuôn dài. Một lát nữa thôi, khi con voi không thấy Krôl đuổi theo, nó sẽ dừng lại gỡ dây. Lúc đó Krôl sẽ nhảy xuống tìm một gốc cây to cột sợi dây vào...

Krôl đang mãi nhìn theo bóng voi con lũn cũn xa xa thì... "hự!", con voi đầu đàn đã quay trở lại dùng cả cái cơ thể nặng như đá tảng húc vào voi của Krôl. Chàng xây xẩm mặt mày. Cơn chấn động mạnh đến nỗi ruột gan Krôl muốn vọt ra ngoài. Một chút xíu nữa thôi là chàng đã văng xuống đất. Một giây trấn tĩnh, chàng cho voi ngoắt ngay trở lại. Con voi một ngà lồng lên đuổi con voi đầu đàn chạy xa, trong khi Krôl, một tay vẫn nắm lỏng sợi dây, một tay đu lên cành cây vắt ngang đường, tụt lại. Chàng nhảy phắt đến một gốc cây to bằng một vòng ôm nhanh tay cột chặt sợi dây vào đó. Bốn năm con voi rừng thấy thế ùa nhau bâu lại.

Krôl leo thoắt lên cây. Đàn voi rừng ngước lên nhìn Krôl bằng cặp mắt căm thù. Chúng dùng vòi toan giật đứt sợi dây để đánh tháo cho voi con, nhưng sợi dây dẻo dai mềm mại luôn tuột khỏi vòi. Chúng rống rít ò ò trong cổ họng rồi xúm vào húc cây. Cái cây Krôl đang ngồi rung lên như bão giật. Chàng vội vàng đưa tay lên miệng huýt một tiếng dài lanh lảnh. Nhận rõ lệnh, con voi một ngà lập tức quay lại. Những con voi rừng bỏ chạy tán loạn. Krôl nhanh nhẹn tụt xuống đầu con voi một ngà đang đợi...

Đã mấy lần đoàn săn toan ra trợ chiến, nhưng Gru đều giơ tay cản. Ông tiếc lắm trước một tài năng vừa hé rạng sắp có nguy cơ bị hủy hoại. Nhưng ông cũng chưa đủ gan để vượt qua những định kiến, những lề luật đã ăn sâu vào dòng máu thợ săn. Nhìn những đường đánh của Krôl, ông biết, nếu theo nghề săn chàng sẽ trở thành một Gru lừng lẫy. Nhưng Krôl không còn cơ hội nữa rồi. Kinh nghiệm mấy chục năm săn voi, ông hiểu Krôl sắp phải đương đầu với thử thách vô cùng ác liệt.

Và kìa! Những con voi rừng đã bắt đầu thay đổi cách đánh. Chúng quây quanh con voi một ngà, nhưng không lao vào húc mà dùng vòi cuốn đá ném về phía Krôl. Những hòn đá to như đầu người, cạnh sắc lẻm bay tới tấp. Trời đã tối nhọ mặt người. Krôl đã rã rời sức lực, tuy không nhìn thấy đá nhưng vẫn nghe tiếng gió để nghiêng người né tránh. Con voi của Krôl cũng dùng vòi quơ đá quất trả. Tiếng đá rít vèo vèo lạnh gáy. Tiếng đá găm vào thân cây pưng pưng, phầm phập. Đá đập vào thân voi huỳnh huỵch, đập vào đầu voi chan chát.

Con voi của Krôl cũng đã trúng nhiều cú đòn chí tử, sức đã đuối dần, nhưng nó vẫn lầm lì giữa làn mưa đá. Đang cơn say đấu, con voi của Krôl không hề rên rỉ, nhưng Krôl biết nó sắp quị đến nơi rồi. Trong đầu chàng bắt đầu có những toan tính hoang mang. Thôi bỏ cuộc, rút chạy về chịu tội với đoàn săn. Luật săn không giết kẻ bại trận. Nhưng như thế đồng nghĩa với ước mơ trở thành dũng sĩ săn voi tan thành khói bếp. Như thế ta còn mặt mũi nào gặp lại YThan?

Không, dẫu có chết ta cũng không bỏ cuộc. Chàng biết, chỉ cần đánh quị con voi đầu đàn là những con voi kia sẽ tháo chạy hết, lúc đó việc bắt được con voi sao chỉ là việc dễ như thò tay xuống sàn bắt con gà. Nghĩ thế, chàng liền móc nhẹ đòng vào tai voi. Con voi một ngà hơi lưỡng lự một chút, bởi bao trận huyết chiến với voi rừng chưa bao giờ nó phải nhận lệnh này. Nhưng tay đòng của Krôl vẫn cương quyết, nó đành quay gót cõng chủ bỏ chạy. Con voi rừng đầu đàn đang say máu lập tức đuổi theo.

Khi tốc độ phi của hai con voi đã đạt đỉnh, Krôl nghiến răng giật mạnh tay đòng. Bốn chân con voi của Krol dừng tắp cày tung bụi đất. Rồi nhanh như chớp, nó ngoắt ngay trở lại. Krôl rướn thẳng người trên cổ voi hét lên một tiếng lạnh người. Hai con voi như hai quả núi xé gió lao vào nhau với một tốc độ hủy diệt. Gru Nhôn giật mình nhưng không thể hét lên mách bảo một điều là hãy coi chừng, trong đêm mắt voi rừng tinh hơn mắt voi nhà!... "Rầm!". Một tiếng động khủng khiếp vang lên. Đàn voi rừng tuông chạy táo tác kéo theo những vệt cây đổ ầm ầm. Cơn lốc rừng đột ngột thổi bạt, bứt tung lá cành ào ào đổ xuống thành một cơn mưa chốc lát, rồi tất cả chìm trong rợn lặng...

Đuốc được đốt lên. Đoàn săn lặng phắc cúi đầu trước cảnh tượng bi tráng. Chiếc ngà voi xuyên thấu thân cây giữ nguyên dáng chết của thớt voi dũng mãnh. Không thấy Krôl đâu. Đoàn săn túa ra xung quanh soi từng gốc cây bụi cỏ. Họ chỉ thấy máu thịt chàng đỏ chói tóe lên cây lá thành những tia mặt trời, thành những đóa hoa bất tử. Trong ánh đuốc, nước mắt bò trên những khuôn mặt thợ săn đỏ lừ như nham thạch…

Khi Ythan tìm đến được khu rừng chiến địa thì chỉ thấy một bãi đổ nát ngổn ngang. Nàng gào gọi khản hơi tên người yêu nhưng đáp lại chỉ là tiếng gió rừng ngày đêm hú lạnh. Kiệt sức, nàng gục xuống. Mê man. Nàng thấy thân mình được nhấc bổng lên bằng những chiếc vòi mềm mại. Mắt nàng chập chờn hình bóng những chú voi hiền lành đang kiệu nàng đi. Đàn voi đặt nàng nằm dưới một gốc cây cổ thụ có bộ xác voi chết đứng. Xung quanh nàng, những đoá hoa mặt trời đỏ chói tươi nở rập rờn. Trong hương hoa nồng nẫu, nàng nhận thấy có mùi nắng, có mùi gió và có mùi da thịt Krôl. Nước mắt nàng bắt đầu tuôn chảy. Thác YThan có từ ngày đó. Thác chảy mãi... chảy mãi như một dòng suối lệ ngày đêm thấm vào thớ gỗ. Đất dưới chân cây cổ thụ rã ra, thân cây cổ thụ lũa đi và đổ xuống. Thân cây ấy ngậm nguyên một hòn đá sắc và chiếc ngà voi theo dòng nước mắt cuồn cuộn trôi mải miết...

Một buổi sáng, người dân làng Sập đã thấy khúc gỗ lũa ngậm một chiếc ngà voi và một hòn đá sắc tấp vào bến nước của làng. Dù dân làng đã dùng đủ mọi cách để đẩy đi, nhưng khúc gỗ ấy vẫn quay trở lại. Già làng cho là điềm lạ nên sai vớt lên. Cho là khúc gỗ lũa có Yàng (thần), dân làng bèn đan một chiếc gùi mây thật to, đặt Yàng vào và treo lên nóc nhà rông. Mỗi năm một lần làng Sập làm lễ tắm Yàng. 

Truyện ngắn của Đỗ Tiến ThụyTheo : VNCA