CHỖ DỰA NIỀM TIN CỦA CÁN BỘ,
CHIẾN SĨ TRONG QUÂN ĐỘI
Ngẫm lại,
trong tôi tái hiện về miền ký ức chưa xa lắm. Tôi không phải là người cao niên,
trưởng lão trong ngành chính sách Quân đội. So với lớp trước, tôi mới xứng là
học trò – một học trò chăm chỉ và có phần may mắn, đúng theo nguyên nghĩa của
từ này. Nhưng so với lớp trẻ, thì tôi có lợi thế là đến với ngành chính sách thời
gian lâu hơn. Bằng thực tế của mình, tôi xin hệ thống lại một đôi điều cảm
nghĩ, với mục đích là cung cấp thông tin.
Bảo hiểm xã
hội là gì; trong quân đội bắt đầu từ lúc nào; nội dung chính sách ban đầu, cơ
chế triển khai và sự phát triển của nội dung chính sách cũng như cơ quan trực tiếp
tổ chức thực hiện chính sách BHXH trong quân đội…Nhiều câu hỏi đặt ra, tôi nghĩ
rằng, hồi tưởng lại để có sự trả lời thấu đáo trong một bài bảo quả là không
dễ.
Bản thân tên
gọi CON NGƯỜI đã nói lên hai thành tố: sinh học, xã hội. Chỉ bằng hai chữ thôi
mà chứa đựng một nội hàm rộng lớn, phong phú. Khi nói đến con người là phải đặt
nó trong mối quan hệ xã hội. Từ ngàn xưa là thế và Các Mác cũng đã từng nói: “Trong tính
hiện thực của nó, con người là tổng hòa các quan hệ xã hội”. Bảo hiểm xã hội là
sự bảo hiểm của xã hôi, của Nhà nước đối với người lao động nhằm bảo đảm thay
thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của họ khi bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm
đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao
động hoặc chết, trên cơ sở đóng góp vào Quĩ bảo hiểm xã hội. Bảo hiểm xã hội là
thể hiện tư tưởng dân chủ, công bằng, nhân văn; bảo đảm an toàn cho người lao
động. Và từ đó góp phần ổn định xã hội. Bởi vậy, có thể nói, Bảo hiểm xã hội là
một cột mốc trong sự phát triển trên con đường văn minh của nhân loại.
Chính sách đối
với quân đội là một bộ phận trong hệ thống chính sách của Đảng, Nhà nước. Đó là
chính sách đãi ngộ nhằm đáp ứng những nhu cầu hợp lý, tất yếu, khách quan của
quân nhân, công nhân viên chức quốc phòng khi phục vụ tại ngũ cũng như khi ốm
đau, tai nạn, bệnh nghề nghiệp, mất sức lao động, nghỉ hưu. Từ đó, chính sách
góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng, bảo vệ
Tổ quốc. Trong hệ thống chính sách đối với quân đội, có chính sách Bảo hiểm xã
hội đối với quân nhân, công nhân viên chức quốc phòng. Xét đến cùng, mọi cán
bộ, chiến sĩ trong quân đội đều là đối tượng của chính sách Bảo hiểm xã hội.
Thực ra, cụm
từ Bảo hiểm xã hội đối với quân nhân mới xuất hiện sau này. Đó là sự phát triển
ngôn ngữ cho phù hợp với khái niệm và nội hàm chính sách.
Ngay từ khi
chúng tôi mới đặt chân về Cục Chính sách, được các lớp bậc chú, bậc anh hướng
dẫn thấu đáo, tỉ mỉ. Tôi được biết, chính lớp cán bộ đó là những người đã
nghiên cứu xây dựng Đề án Điều lệ đãi ngộ tạm thời đối với quân nhân khi ốm
đau, bị thương, mất sức lao động, về hưu hoặc chết; nữ quân nhân khi có thai và
khi đẻ; quân nhân dự bị và dân quân tự vệ ốm đau, bị thương hoặc chết trong khi
làm nhiệm vụ quân sự; giúp Bộ Quốc phòng trình Chính phủ ban hành Nghị định
161/CP ngày 30 tháng 10 năm 1964. Đã 46 năm kể từ ngày ban hành, đến nay đọc
lại, tôi phải thừa nhận rằng, đó là một văn bản chính sách chuẩn mực có nội
dung đầy đủ, bố cục chặt chẽ, văn phong trong sáng. Mặc dù trong nội dung của
Điều lệ tạm thời chứa đựng nhiều nội dung bảo hiểm xã hội nhưng trong toàn bộ
văn bản không có cụm từ “bảo hiểm xã hội”. Có thể, hồi đó chủ định gộp tất cả
chế độ đãi ngộ đối với quân nhân vào một văn bản qui phạm pháp luật nên quan
niệm rằng, một số chế độ đãi ngộ đối với quân nhân có mang tính bảo hiểm chứ
không hoàn toàn là bảo hiểm. Đối với quân nhân bị thương, hy sinh lại là một phạm
trù khác, một kênh khác. Trong chiến tranh giải phóng và bảo vệ Đất nước, người
lính tự nguyện chiến đấu hy sinh vì Độc lập – Tự do của Tổ quốc, vì hạnh phúc
của nhân dân, thì xương máu, tính mạng của họ là vô giá và không thể bảo hiểm
được!
Để hướng dẫn
tổ chức thực hiện Nghị định 161/CP của Hội đồng Chính phủ, ngày 12 tháng 4 năm
1965, Liên bộ Quốc phòng – Công an – Nội vụ ban hành Thông tư 104/LB. Trong đó
qui định cơ chế tổ chức thực hiện: Các đơn vị thuộc quân đội, công an đảm bảo
việc giải quyết chính sách đối với quân nhân khi phục vụ tại ngũ và bảo đảm các
giấy tờ, hồ sơ cần thiết đối với quân nhân , công an nhân dân khi chuyển ra ngoài. Căn
cứ vào giấy chứng nhận của các dơn vị quân đội và công an, ngành nội vụ (sau
này là thương binh xã hội) ở các địa phương lập hồ sơ, thực hiện quản lý và
giải quyết các chế độ, chính sách trợ cấp tuất, trợ cấp thương tật, trợ cấp hưu
trí, mất sức lao động,…ở địa phương và hoàn toàn do ngân sách Nhà nước bảo đảm.
Ngày 19 tháng
8 năm 1985, cùng với việc ban hành Nghị định 235/HĐBT về cải tiến chế độ tiền
lương của công nhân viên chức và lực lượng vũ trang, Hội đồng Bộ trưởng ban
hành Nghị định 236/HĐBT về việc bổ sung sửa đổi một số chế độ chính sách về
thương binh xã hội. Theo đó, nội dung chính sách đối với người nghỉ hưu; trợ
cấp thương tật; trợ cấp đối với bệnh binh và quân nhân phục viên;…đã được sửa
đổi bổ sung. Nhưng về cơ chế tổ thức thực hiện vẫn như cũ.
Trong cơ chế
bao cấp, ba chế độ cơ bản đối với con người: Lương, phụ cấp; Chính sách ưu đãi
đối với thương binh liệt sĩ; Bảo hiểm xã hội, dù khác nhau về bản chất, nguyên
tắc nhưng đều gộp lại bảo đảm từ nguồn ngân sách Nhà nước.Việc quản lý và tổ
chức thực hiện các chế độ theo phương thức dự toán – cấp phát. Điều đó, xét cả
về bản chất, nội dung và phương thức tổ chức thức hiện là không còn phù hợp với cơ
chế nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCN.
Từ năm 1993, khi
Nhà nước tiến hành cải cách chế độ chính sách Tiền lương, chính sách Bảo hiểm
xã hội và chính sách Ưu đãi người có công, thì ba lĩnh vực đó mới tách ra độc
lập cả về nguồn quĩ và cơ chế tổ chức quản lý, chi trả.
Dưới sự chỉ
đạo của Thường vụ Đảng ủy Quân sự Trung ương - Bộ Quốc phòng và Tổng cục Chính
trị; trên cơ sở vận dụng những qui định của Bộ Luật Lao động phù hợp với lao
động quân sự; được sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan hữu quan trong và ngoài
quân đội, Cục Chính sách – Tổng cục Chính trị đã chủ trì nghiên cứu giúp Bộ
Quôc phòng trình Chính phủ ban hành Điều lệ Bảo hiểm xã hội kèm theo Nghị định
45/CP ngày 15 tháng 7 năn 1995 qui định chế độ BHXH đối với quân nhân. Theo đó,
sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp được áp dụng cả 5 chế độ BHXH: ốm đau; thai
sản; tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; hưu trí; tử tuất. Hạ sĩ quqan, binh sĩ
được hưởng hai chế độ: tai nạn lao động, bệnh ngề nghiệp; tử tuất. Nhìn chung,
các chế độ BHXH đối với quân nhân đã có sự ưu đãi, phản ảnh được hoạt động và
tính chất lao động đặc thù của quân đội; đồng thời, phân biệt rõ trách nhiệm,
quyền hạn của Quỹ BHXH, sự độc lập của Quỹ BHXH với ngân sách Nhà nước, ngân
sách Quốc phòng. Các chế độ BHXH đã thực sự góp phần hỗ trợ đời sống đối với
bản thân quân nhân và gia đình. Các điều kiện nghỉ hưu đối với sĩ quan, quân
nhân chuyên nghiệp được phù hợp hơn và có sự kết hợp hài hòa với các qui định về chính sách trong Luật
Sĩ quan.
Cùng với việc
đối mới nội dung, cơ chế tổ chức thực hiện chế độ BHXH trong quân đội cũng có
sự thay đổi. Sau một thời gian nghiên cứu đề nghị, ngày 9 tháng 3 năm 1996,
Phòng Bảo hiểm xã hội quân đội thuộc Cục Chính sách được thành lập. Trước đó,
việc nghiên cứu đề đạt nội dung cũng như việc hướng dẫn thực hiện các chế độ
BHXH do Phòng Nghiên cứu Tổng hợp giúp Cục Chính sách thực hiện. Trong Phòng Nghiên cứu Tổng hợp
phân công anh Đinh Mạnh Toan và chị Hồ Thủy đảm nhiệm. Phòng Bảo hiểm xã hội
quân đội – Cục Chính sách ra đời với nhiệm vụ chủ trì giúp Cục Chính sách
nghiên cứu, đề xuất, xây dựng các chế độ chính sách BHXH đối với LLVT và tham
gia nghiên cứu các chính sách có liên quan; đồng thời trực tiếp, chỉ đạo, quản
lý, tổ chức thực hiện các chế độ BHXH đối với quân nhân, công nhân viên chức
quốc phòng khi phục vụ tại ngũ và trước khi
chuyển ra ngoài. Từ đó, việc lập sổ hưu và các hồ sơ bảo hiểm khác đối
với quân nhân , công nhân viên chức quốc phòng đều do Phòng Bảo hiểm xã hội
quân đội – Cục Chính sách đảm nhiệm.
Để có căn cứ pháp
lý cho việc thực hiện chế độ chính sách, theo qui định hiện hành của Nhà nước,
trong quân đội đã tiến hành lập Sổ BHXH cho hàng mấy chục vạn người (bao gồm:
Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân viên chức quốc phòng và lao động
hợp đồng). Đây là một việc làm rất công phu, cơ bản, với khối lượng rất lớn,
trải ra trên diện rộng. Thông qua việc lập Sổ BHXH là một dịp chấn chỉnh, kiện
toàn lại toàn bộ hồ sơ lý lịch của cán bộ, nhân viên, không ít trường hợp không
đúng về thủ tục, nguyên tắc do hoàn cảnh khách quan. Cục Chính sách mà trực
tiếp là Phòng BHXH quân đội đã tích cực triển khai chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức
thực hiện đúng tiến độ, đạt kết quả tốt.
Phòng BHXH quân đội khi mới thành lập do anh
Nguyễn Bá Bồng phụ trách. Một thời gian sau, Trưởng phòng là anh Đỗ Văn Sử,
tiếp đến là chị Hồ Thủy.
Căn cứ vào
Luật BHXH đước Quốc hội thông qua năm 2006; để phù hợp với yêu cầu của sự
nghiệp BHXH trong quân đội trước tình hình mới; theo đề nghị của Tổng cục Chính
trị và Bộ Tổng Tham mưu, ngày 29 tháng 5 năm 2008, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng ra
quyết định thành lập Bảo hiểm xã hội Bộ Quốc phòng tương đương cấp Cục trực
thuộc Bộ. Đây là sự kiện đánh dấu một bước phát triển mới về chức năng, nhiệm
vụ và qui mô tổ chức của Bảo hiểm xã hội trong quân đội và cũng là khẳng định,
thể hiện sự quan tâm của Đảng ủy Quân sự Trung ương, Thủ trưởng Bộ Quốc phòng
đối với quyền lợi về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế đối với toàn thể quân nhân,
công nhân viên chức quốc phòng, lao động hợp đồng trong quân đội và thân nhân quân
nhân.
Bao giờ cũng
vậy, biến quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng thành
nội dung chính sách cụ thể và đưa nội dung chính sách đó vào cuộc sống, thành
lợi ích thiết thực của đối tượng chính sách, phải thông quan hoạt động của tổ
chức và những con người cụ thể. Tổ chức đó là Phòng Bảo hiểm xã hội – Cục Chính
sách trước đây cũng như Bảo hiểm xã hội Bộ Quốc phòng ngày nay và hệ thống cơ
quan các ngành, các cấp. Đó là lớp cán bộ Bảo hiểm xã hội ở cơ quan cấp chiến
lược và cả hệ thống đến cơ sở - những con người vừa có năng lực, trí tuệ, có
nghị lực phấn đấu, vừa có tấm lòng nhân nghĩa thủy chung với đồng đội, đồng
chí, với đối tượng chính sách. Đó cũng là chỗ dựa, niềm tin vững chắc của cán
bộ, chiến sỹ trong toàn quân ./.
NMĐ
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét