Thơ tình thời con gái của các nhà thơ nữ

"Thời con gái như một thiên đường vừa qua đi". Một người bạn gái từng bùi ngùi nói... Chị đọc một bài thơ tình. Lời mộc, tính hồn hậu... Và, chị kể về lần yêu thứ nhất... Tôi bỗng nghĩ đến những bài thơ tình của thời con gái ... Có biết bao nhiêu người con gái đã yêu. Họ có những nét giống nhau của mối tình đầu. Nhưng đã bao nhiêu người đến được với hạnh phúc, còn bao nhiêu người dang dở?
 

Thơ tình của chính người nữ viết ra, hẳn có nhiều điều khác biệt. Bởi khi yêu, với thời con gái rực rỡ nhất, hình như phái đẹp kiêu sa hơn, nhưng cũng mềm yếu hơn. Nhiều người đẹp từng đến với hạnh phúc nhưng đồng thời, bởi đẹp, nên cũng choàng vào mình những bi kịch. Những gam bậc của những người con gái khi yêu đều có những nét khác nhau, do cá tính, do quan niệm, do hoàn cảnh... Biết bao nhiêu dáng vẻ ... Nhớ đến kỷ niệm đẹp về một tình yêu. 

Ý Nhi viết trong bài Dẫu chỉ là cơn mưa: 

Anh có còn luôn nhớ 

Mùa đông mưa trắng đồi... 

Hoa lau phơ phất gió 

Dốc dài và suối đôi. 

Hay chỉ mình em thôi, 

Tháng năm dài vẫn nhớ 

Như nhớ về đống lửa 

Như nhớ về mặt trời 

Chắc bền và rực rõ 

Thân gần và xa xôi... 

Có khi đó là một tình yêu đẹp, chang chói, người nữ định xoà tay đón, nhưng cái chốc lát ấy, không hiểu nguyên cớ gì (chỉ người trong cuộc mới biết) đã đẩy nó đi để rồi nuối tiếc. Đoàn Thị Ký viết: 

Nửa vòng bông gạo 

Có lần sợi bông gạo bay, 

Như chiếc chong chóng xoay xoay nửa vòng 

Tôi đưa tay đón và mong, 

Đâu ngờ gió tự trong lòng đẩy ra 

Thế là bông gạo bay xa 

Nửa vào chong chóng đã hoà thinh không 

Một mai ngọn gió thổi nồng 

Vẫn còn bông gạo nửa vòng bay bay. . . 

Còn Phi Tuyết Ba, đến với người yêu, thì bên cửa trong nhà đã có một tình huống xảy ra: 

Điều anh không biết 

Riêng điều ấy, không bao giờ anh biết, 

Có một lần em lỡ hẹn với anh 

Chiều vàng xanh nơi góc phố xanh 

Em đến gần cánh cửa xanh hé mở 

Bên bậc cửa có một đôi guốc đỏ 

Đôi chân em sao khó bước qua 

Chỉ một bước thôi là hết cách xa 

Anh gần lắm... phía bên kia đôi guốc 

Chẳng biết vì sao chân em lui bước 

Chiều đương xanh bên cánh cửa xanh. 

Có lẽ nào em lỡ hẹn cùng anh, 

Đôi guốc đỏ biệt rằng em đã tới. 

Tế nhị và tự trọng, nhưng đằng sau đó, cái tâm trạng kín đáo của Phi Tuyết Ba ai mà đoán nổi. Và cái điều anh không biết ấy, đến bao giờ mới nói được ra! 

Những mối tình đã đến với họ. Có những mối tình trong chiến đấu thật đằm thắm, thật hết mình như "Sợi nhớ, sợi thương" của Thuý Bắc... Nhưng cũng có người đã vấp phải những dang dở, cách xa dù đó là một tình yêu thật khó quên. Bùi Kim Anh viết: 

Một tình yêu tha thiết chẳng hẹn hò 

Em với anh chỉ là mộng ước 

Một giấc mơ gần mà không thực 

Rất mặn nồng mà trống trải cô đơn. 

Sẽ chẳng bao giờ đến được cùng anh 

Chỉ một lần thôi là tất cả 

Để cứ đến rồi đi trên đường cúc nở 

Không mùi hương mà vãn nhớ âm thầm.

Thơ tình của phái nữ, có lúc có vẻ như kiêu sa. Bích Ngọc viết: 

Đừng kiếm tìm ta, 

Khi tim ta đang tắt dần ngọn lửa 

Đừng kiếm tìm ta 

Con đường qua lấp đầy cát bụi 

Bàn chân ta không quen quay ngược lại 

Đừng kiếm tìm ta 

Mong manh lắm chạm vào dễ vỡ 

Tìm nơi đâu cho ta sống thật mình. 

Có lúc bồn chồn, nghi hoặc, 

Chiêu Hoa viết: 

Hạt mưa rơi xuống vườn hồng, 

Thời gian rơi xuống nhớ mong đợi chờ. 

Sao trời rơi xuống giấc mơ, 

Trái yêu lơ lửng, bao giờ mới rơi? 

(Không đề) 

Nói vậy thế thôi, những người con gái khi yêu thường đắm đuối, lắm lúc có thể nói quá là "mê" đi trong yêu. Nguyễn Thị Đạo Tĩnh đã thú nhận cái mê của mình, sau một lần trải nghiệm: 

Cám dỗ 

Mảnh vườn hoang - mắt anh 

Đầy bóng mát đưa chân em lạc bước 

Mải dong chơi, 

Ngày lá biếc 

Gót trần quên đường ra 

Khi mặt đất say no 

Vườn hoang màu nắng tắt 

Giật mình 

Em tỉnh giấc 

Cửa vườn anh 

Lá khép lối về. . . 

Hình như phái yếu khi đã yêu cũng có nhiều những nét khác đám con trai. Cái sợ nhất của người nữ chính là sự cô đơn, xa cách. 

Thu Nguyệt viết: 

Em ngồi hoá đá thành thơ 

Trả anh ngày tháng anh đưa qua cầu. 

Em ngồi hoá đá thành chiều 

Trả anh cái nụ hôn liều ngày xưa. . .

Tôn Nữ Trà Mỹ viết: 

Đợi anh chiều thứ bảy 

Hoa mưa nở đầy trời. . . 

... Hay là em sẽ khóc 

Vì không thấy anh sang 

Hoa không nở một cành. 

Chim không đậu một mình 

Ai ơi: đừng phụ tình 

Lẽ nào em xa anh... 

(Hoa mưa)

Nguyễn Thị Hồng Ngát, khi xa người yêu mới thấy hết nỗi cồn cào của thương nhớ. Cái nhớ mà ca dao xưa nói: "Nhớ ai bổi hổi, bồi hồi. Như đứng đống lửa như ngồi đống than", đã được chị cụ thể hoá trong thời gian và công việc khi xa cách trong bài thơ "Em mới hiểu"... Còn Xuân Quỳnh tả sự thớ thương gắn bó khi yêu giữa người con trai và người con gái nồng hậu thắm thiết trong bài thơ nổii tiếng của chị "Thuyền và Biển". Nhưng lớp trẻ, những nhà thơ trẻ, xuất hiện gần đây, tả sự yêu thương gắn bó đã theo những ấn tượng khá hiện đại mà dư âm của tình yêu không phải đã kém phần mê đắm. Vũ Thị Huyền viết: 

Nếu có thể 

Nếu có thể 

Sương tan vào cỏ 

Thì em tin cỏ sẽ rất xanh 

Nếu có thể 

Em tan vào anh 

Thì em tin 

Anh cũng xanh như cỏ. . . 

Nguyễn Bảo Chân có một mảnh trời thu để gửi gắm tình yêu cho người mình thương nhớ: 

Với bao nhiêu lá 

Thì mùa thu đi 

Tàn bao nhiêu nắng 

Thì gió đông về 

... Mắt em đánh đắm 

Mảnh nào trời thu 

Anh về nơi ấy 

Có tìm bâng quơ 

Anh về nơi ấy 

Nắng vàng không anh? 

Với bao nhiêu lá 

Thì còn lại em! 

(Thì còn lại em)

Nhưng điều mà trong Thơ tình thời con gái(*) quan tâm nhiều nhất, đó là hạnh phúc. Không ai muốn khi yêu lại không tiến đền hạnh phúc. Hạnh phúc là điều gì rất cần thiết cho nhau, đáp ứng những đòi hỏi không thể thiếu được, như muốn cần cho cơ thể. Dã Hương nói: 

Vàng và muối 

Nếu không có vàng 

Cùng lắm 

Anh chi là kẻ nghèo 

Còn nếu không có muối 

Thì giầu đến như vàng 

Cũng sẽ lăn ra chết 

Đừng vì một lẽ gì 

Phản bội muối 

Đừng vì một lẽ gì 

Phản bội máu 

Dòng máu 

Đỏ vì máu 

Không đỏ vì vàng... 

Bài thơ đầy tính tượng trưng về tình yêu, nhưng cũng đầy bản lĩnh và tính thuyết phục. Có khi, hạnh phúc là một điều chợt đến, nhưng đó là một tình yêu cảm nhận được, là một tình yêu chân chính, một tình yêu trước đây mình chưa hình dung được, bỗng một hôm, nó đến thật dung dị, thật thân gần: 

Em có một tình yêu 

Mỏng manh như nhánh lá, 

Anh bất ngờ như bể 

Đến lặng thinh như tờ... 

Mười năm anh ở rừng 

Em còn là "con nhỏ" 

ở khoảng giữa đôi ta 

ầm ì bom đạn nổ... 

Đang ăn cơm bỗng hát 

Giữa giấc ngủ mỉm cười 

Em bất thường lạ thật 

Bắt đền anh, anh ơi! 

(Khi tình yêu đến)

Nguyễn Kim Anh thì cho rằng, với một người phụ nữ thà rằng như que diêm loé sáng một lần, và được cháy hết mình cho tình yêu: 

Nhưng em sẵn sàng làm chiếc que 

Dám đốt cả trái tim diêm sinh bé xíu 

Cháy đến tận cùng của thân tăm trắng trẻo 

Dù kiếp tàn nhưng hiểu: đã được yêu. 

Nói vậy thôi, chứ tình yêu, thật ra phải là cho cả một đời người và người thơ đã rất có duyên và có lý khi viết: 

Nếu muôn suốt đời ở mãi bên nhau, 

Thì câu ví kia xin người rút lại. 

Bởi cái ngắn ngủi khác xa cái còn mãi mãi 

Mà tình yêu cần đi suốt cuộc đời. 

(Diêm) 

Nhưng có lẽ, hạnh phúc có khi là phút giản dị trong một ngày lao động vất vả. Bài thơ Bên cửa sổ của Song Hảo, một tình yêu hồn hậu, tươi trẻ của một anh lính từ một vùng mặt trận trở về, đến với một cô thợ trẻ tan ca . . . Bỏ lại tất cả những bộn bề vừa trải qua, họ hôn nhau bên cửa sổ và thương yêu tràn đầy đến nỗi tình yêu làm đẹp thêm cho cả phố phường và vầng trăng khuya đêm ấy 

Nhưng, tình yêu có chăng lúc nào cũng chờ ở bên ngoài bậc cửa. Có những cuộc tình trắc trở, bao nhiêu lý do, bao nhiêu buồn tủi, chán nản vây bọc những cuộc tình. Ngang trái có khi ở phía này, ở phía kia, nhưng người con gái, bao giờ cũng thường chịu phần thua thiệt. Có khi là thanh sắc nhạt phai, thời gian đổ xuống vai họ những điều tàn nhẫn. Phan Thị Thanh Nhàn, từng có bài Hương thầm nổi tiếng thời trẻ, đến nay đã phải nói thẳng đến một sự thật phũ phàng: 

Con đường

Nếu anh đi với người yêu 

Chỉ mong anh nhớ một điều nhỏ thôi 

Con đường ta đã dạo chơi 

Xin đừng đi với một người khác em. 

Hàng cây này đã lớn lên 

Vươn cành để lá êm đềm chạm nhau . 

Hai ta ai biết vì đâu 

Hai con đường đó xa nhau, xa hoài. 

Nếu cùng người mới dạo chơi 

Xin anh tránh nẻo đường vui ban đầu. 

Đoàn Thị Lam Luyến, đã công khai nói cái hạnh phúc mà như là nhận lại từ một người đàn bà khác. Đó là một điều chua chát chăng? Chưa hẳn thế... Trong cái muộn mằn "Cái giần vục phải cái sàng. Xui cho hai đứa nhỡ nhàng gặp nhau". "Nhặt lại" hạnh phúc, nhưng là hạnh phúc thật! Cho nên: 

Chị thản nhiên mối tình đầu 

Thản nhiên em nhận bã trầu về têm... 

(Chồng chị, chồng em) 

Nói là vậy thôi, cứng cáp vậy, nhưng từ ngoài bài thơ, hình như cũng có một nỗi buồn, một sa sót. Có khi là tình yêu một phía. Biết là người tình không đến, nhưng vẫn cứ chờ, vẫn khắc khoải, vẫn yêu, không thể nào khác được. Vũ Thị Hương viết: 

Em chờ 

Chắc gì anh đến hôm nay 

Mà em cứ đợi tàn ngày, trắng đêm 

Hết đi ra cửa ngóng nhìn 

Vào nhà ngồi xuống, đứng lên thẫn thờ 

Chắc gì anh đến bây giờ 

Trà pha để nguội, nhạt mờ vị hương 

Chắc gì? 

Mà dạ cứ thương 

Cứ day dứt nỗi vấn vương trong lòng 

Đã yêu, yêu đến tận cùng 

Đã thương, thương đến nát lòng vì nhau. 

Chắc gì? 

Đã chắc gì đâu? 

Hôm nay, cả những ngày sau 

Em chờ... 

Làm sao dẫn ra cho hết những tâm trạng, những mối tình thiên hình vạn trạng của thời con gái! Nói như Phạm Thị Ngọc Liên trong bài Một mình trong chiều: 

Mối tình anh như mái ngói đầy rêu 

Nỗi buồn đóng thành băng 

Em dẫm vào trượt ngã 

Vết nhói đau đến lạ 

Như lời tình ca cũ đã xanh rêu... 

Chẳng có thuốc trường sinh nào 

giữ được tuổi trẻ em 

Chẳng như loài hoa bất tử 

Cứ lóng lánh trong hoàng hôn của mình 

Con chim sẻ bay đi còn lại những dấu chân phiền muộn 

Trên mái ngói đầy rêu 

Như danh thiếp một mối tình đi vắng 

Em ngã trong nỗi buồn thầm lặng 

Già nua 

Mệt nhoài. . . 

Giá như anh có một lần biết được 

Em như con chim sẻ kia 

Bay đi 

Bay đi 

Dù không đến mặt trời. . . 

Thơ tình thời con gái chính là điều chân thành, tâm huyết nhất của những nhà thơ nữ. 

Nguồn : Thi Đàn Trầm Hương