Nhân ngày Gia đình Việt Nam 28/6:

Nhà trên sông

(Dân trí) - Nó kể với lũ bạn rằng nhà của nó ở trên sông. Cả đám phá lên cười, không thèm vặc lại cái thằng ba hoa, mộng mơ quá đà. Nhà của nó rành rành nằm trên mặt đất, đến cái ao cạnh nhà cũng không có, lấy đâu ra mà sông với rạch.

Nó ngồi im re, mặt lầm lì như đưa đám, tiếng mẹ gọi cơm chiều giúp nó thoát ra khỏi những tràng cười khả ố. Nó lủi thủi ra về, lòng không dưng nhớ mùi cá kho mặn, mùi củi mục đem đốt, mùi khói bếp cay xè lan tỏa khắp triền sông.

Nó rời sông từ lúc lên 7, nhưng ký ức về một quãng sông vắng vẫn đeo đuổi nó không tha. Ký ức giống như một cái đuôi, cắt bỏ thì đớn đau, để lại thì cứ phải ngoái nhìn. Có những ngày hư hao nó ngơ ngẩn ngắm “cái đuôi” gầy rạc của mình, thấy con đò ọp ẹp nó gọi là nhà, thấy cá tôm giãy đành đạch trong mảnh lưới của ba, thấy những mùa giông bão cả nhà tấp vào bờ neo cột, thao thức nhìn dòng sông đánh tơi tả con đò.

Chục năm trời lên bờ sống, đời gột hết cho nó dáng vẻ còi cọc, đen nhẻm, chẳng ai còn nhận ra nó là đứa con vạn đò. Ước nguyện của mẹ nó coi như đã hoàn thành, bà bỏ xa mái nhà trôi nổi và người chồng lam lũ cốt để mang nó thoát ra khỏi dòng sông đã chôn chặt bao mộng ước của một kiếp người. Người đàn bà từng suýt bị đẻ rớt trên sông, từng khao khát nhìn lên những phố thị sầm uất ven bờ luôn tâm niệm sống thì phải ước giàu sang, ước học chữ, ước được ngẩng cao đầu chứ không phải ngày mấy bận cúi rạp chui qua vòm mái đò. Nhưng bà quên mất đời người còn ước vọng được về nhà.

Bà cũng quên hẳn ngày hạ sinh con trai đầu lòng, trời đổ mưa như trút, mưa trên sông dầm dề, tê tái như ngấm vào tâm can đứa trẻ. Nhiều năm sau nó vẫn không gột nổi tính thủy chung, đa cảm đa sầu. Chắc tại bà đê mê trong hạnh phúc với người chồng mới, những đứa con mới, ngôi nhà mới, vùng đất mới nên lòng bà không đủ chỗ cho những điều cũ xưa.

Nó thì không quên nổi gốc gác của mình. Chắc tại day dứt những đêm trăng sáng, thuyền nhà nó chèo cạnh thuyền rồng của các ca nữ, nó chìm vào giấc ngủ vẫn nghe mơ màng câu ca nửa ai oán nửa ngọt ngào nhắc nhở “Trăm năm dù lỗi hẹn hò/Cây đa bến cũ con đò khác đưa/Con đò sớm thác năm xưa/Cây đa bến cũ còn lưa đến chừ”, tại ngơ ngác nhớ nụ cười ngoác miệng của ba khi nó đem quyển vở ra khoe những con chữ đầu đời. Nhiều đêm nó thao thức cố hình dung khuôn mặt ba mà chỉ thấy hiện ra mờ ảo những vết nhăn bị nắng đốt cháy sạm, những cảnh chiều ngược sáng, dáng ba nó trơ trọi chèo chống con đò.

Chiều nay nó lại cồn cào nhớ nhà nhưng nó không còn ngồi yên để nghe nỗi buồn thấm thía, nó xách ba lô lên mà đi, có người ngoắc lại hỏi đi đâu nó bảo đi về nhà, hỏi nhà nó sừng sững ở phía ngược lại cơ mà, nó bảo nhà nó ở trên sông. Nó đi hoài đi mãi về phía cuối hoàng hôn nơi có cảnh ngược sáng, có ông lão già rọm đang lúi húi dọn cơm chiều, khói bếp cay xè bay trên sông.

Bình Tâm