LỜI BÌNH VỀ MỘT TẬP THƠ

Sáng nay, 20/6/2020, vào Fb thấy Tập thơ Tiếng vọng thời gian của Đại tá, PGS.TS Vũ Đăng Hiến đã được NXB Hội Nhà văn xuất bản.

Sau Tập thơ Màu cát tôi yêu, đây là Tập thơ thứ hai, Vũ Đăng Hiến “ trình “ làng. Xin chúc mừng Anh !

Là người cùng xã, cộng thêm chút “ máu “ văn chương dù không chuyên

nghiệp, tôi đều được Vũ Đăng Hiến mời viết Lời bình cho cả hai Tập thơ.

Vẫn biết, “ điếc không sợ súng “, tôi đưa lên mạng Fb để bà con coi thử. Xin mọi người coi đây như là sự quảng bá về thơ Vũ Đăng Hiến vậy !

ĐÔI ĐIỀU CẢM NHẬN VỚI “ TIẾNG VỌNG THỜI GIAN ”

Nguyễn Mạnh Đẩu

Thời gian - tự bản thân nó - không hình hài, âm thanh, sắc màu. Thế nhưng, hình hài, âm thanh, sắc màu của thời gian được vọng lại, được tạc ghi phản ánh sâu đậm qua mọi sự vật, hiện tượng trong số phận đời người hoặc trong lịch sử dân tộc. Thời gian không bao giờ ngưng nghỉ. Thời gian - một khái niệm chỉ một hiện tượng vô hình của vũ trụ - Song lại hiện diện hữu hình chi phối cuộc sống con người. Dấu ấn thời gian lưu lại trong cuộc đời của mỗi chúng ta qua mỗi ngả đường, trên từng lối rẽ.

Tựu trung lại, thời gian là thước đo chung cho mọi cuộc đời. Vì thế, thời gian có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với mỗi người. Ngoảnh mặt với thời gian là ngoảnh mặt với cuộc đời. Bàn về ý nghĩa của thời gian thì muôn màu, muôn vẻ. Từ xưa đến nay đã có rất nhiều người viết và bàn về thời gian với những cảm thức khác nhau.

Cách đây ngót 80 năm, nhà thơ Đoàn Phú Tứ cũng đã có một bài thơ với tựa đề MÀU THỜI GIAN với những câu thơ thật hay : “ Trời này phảng phất nhuốm màu thời gian” , “ Hương thời gian thanh thanh / Màu thời gian tím ngát”.

Tiếng vọng thời gian - tập thơ của Vũ Đăng Hiến - mà bạn đọc đang cầm trên tay là tiếng đồng vọng tâm hồn của tác giả khi hồi tưởng từng chặng đời đã qua, về quê hương và ký ức của tuổi thơ, về đồng đội một thời binh lửa, để mà hoài niệm, suy tư, chiêm nghiệm những điều trân quý, chưng cất thành ý tứ, ngôn từ, ngữ điệu làm nên tập thơ. Năm tháng qua đi, bụi thời gian có thể phủ nhòa lên tất cả. Nhưng với Vũ Đăng Hiến, những miền ký ức ấy như còn mới nguyên, tươi rói. Bởi trong anh, tình yêu gia đình, quê hương, đồng đội sâu nặng đã trở thành máu thịt và là nỗi niềm hoài niệm thiêng liêng trong tâm hồn anh. Tất cả đã trở thành nguồn thi liệu dồi dào cho những vần thơ chan chứa cảm xúc, đằm thắm, trữ tình.

Với trái tim không vơi cạn tình yêu, bất chấp thời gian, tuổi tác, trong vài năm qua, Vũ Đăng Hiến cho ra đời hai tập thơ có giá trị, để lại dấu ấn sâu lắng trong lòng bạn đọc. Tập thơ Tiếng vọng thời gian tiếp nối tập Màu cát tuổi thơ nằm trong chuỗi những bài thơ viết về tình yêu gia đình, quê hương, đất nước. Thêm một lần nữa, khẳng định năng khiếu văn chương và tình yêu quê hương sâu nặng của Vũ Đăng Hiến - một Thi sĩ, Chiến sĩ - một Phó Giáo sư, Tiến sỹ khoa học quân sự, có tâm hồn nhạy cảm, tinh tế. Sự đa cảm của tâm hồn thi nhân giao hòa với cảnh vật và con người tạo nên những bài thơ hay để lại những suy ngẫm sâu xa khi đọc thơ Vũ Đăng Hiến.

Tôi đã đọc hết các bài thơ trong tập Tiếng vọng thời gian với một sự say mê, háo hức. Có thể nói, thơ Vũ Đăng Hiến rất dễ hiểu và rất tự nhiên dung dị như là anh đang nhỏ nhẹ tâm tình. Nhưng lại rất dễ thấm vào lòng người đọc. Vũ Đăng Hiến làm thơ không theo một thi pháp nhất định, không nghiêm ngặt khắt khe về văn phong, niêm luật, không nặng nề về cú pháp. Nhưng mỗi bài đều có sắc thái, ngân nga một giai điệu riêng. Có những bài thơ lục bát mộc mạc chân thành mang hơi thở hồn quê bình dị với những tên làng, tên đất thân quen. Có những lúc thơ anh tràn đầy cảm xúc đến nghẹn ngào khi anh viết về cha mẹ với những kỷ niệm yêu thương sâu nặng như lời ru của mẹ từ thuở ấu thơ, hay nụ hôn nồng ấm của cha trong ngày anh nhập ngũ:

“ Nụ hôn khi con bước vào đời

Không phải của người yêu

Mà của cha tặng con ngày ra trận

Giữa điệp trùng hàng quân đang đứng

Vít đầu con hôn bên nớ, bên ni

Kỷ niệm này cứ theo mãi suốt đời con ’’

( NHỚ CHA )

Có bài thơ trào lộng với đời qua những sự việc hàng ngày như hỏng ổ máy tính hay chuyện chơi chim, giọng thơ hài hước dí dỏm. Nhưng sao mà sâu sắc, trữ tình đến thế. Hay khi anh nhắc đến kỷ niệm tuổi thơ cùng bè bạn thì giọng thơ anh sôi nổi, vui vẻ, trẻ trung đến lạ lùng. Anh đang sống bằng ký ức trẻ thơ ...

Tất cả những kỷ niệm về quê hương, gia đình, bè bạn và đồng đội đã được anh gom góp và nâng niu trân quý lưu giữ trong miền hoài niệm của ký ức, để rồi theo anh suốt cuộc đời. Đó là thứ hành trang làm nên Tiếng vọng thời gian.

Tôi thực sự cảm động trước tình yêu quê sâu nặng của anh. Anh nâng niu từng vẻ đẹp của quê hương - một miền quê gió lào cát trắng, nhưng lại có núi non, sơn thủy hữu tình, nơi đó cách biển Cửa Lò thơ mộng không bao xa. Đọc những bài thơ của anh, thấy trong tim người thi sĩ luôn cháy bỏng một nỗi nhớ thương quê hương da diết. Đọng trong ký ức của anh là những hình ảnh thân thương của quê hương:

“ Quê tôi muối mặn gừng cay

Ngọt câu ví dặm đắm say lòng người

Dẫu đi khắp bốn phương trời

Con đường phía cuối là nơi cội nguồn ”.

( TRỞ VỀ )

“ Thương lắm quê mình miền Trung xứ Nghệ ” - Một tấm lòng đau đáu với quê hương yêu dấu của một người con xa quê, thương cho một miền quê nghèo với bao vất vả gian lao:

“ Dù đi ở nơi mô

Cũng nhớ về bãi bờ cát trắng

Thương nhớ quê nghèo nên tấm lòng sâu nặng

Thương lắm quê mình miền Trung xứ Nghệ ”

( NHỚ QUÊ )

Trong thơ anh còn luôn khắc khoải nhớ về những hoài niệm tuổi thơ với những trưa hè chang nắng đi học về với đôi chân trần bỏng rát trên con đường ngập cát trắng, rồi lại cùng chúng bạn xuống ngụp lặn dưới dòng sông quê. Giờ đây, khi đã bước vào tuổi xế chiều, tóc đã pha sương, anh vẫn muốn trở về đi tìm dấu xưa nơi miền quê đã từng lưu giữ từng ký ức hoa niên của mình :

“ Nếu được ước một điều gì đó

Tôi vẫn ước về miền ký ức tuổi thơ

Cùng đám bạn tung tăng đến lớp

Và cởi truồng tắm nước sông quê ”.

( NẾU ĐƯỢC )

Tiếng vọng thời gian còn là tiếng đồng vọng của những năm tháng gian lao trong cuộc đời quân ngũ của tác giả. Trải qua bao năm tháng, chiến tranh đã lùi xa, anh đã giã từ cuộc đời binh nghiệp. Nhưng, cho tới tận giờ vẫn đọng lại trong anh nghĩa tình đồng đội thiêng liêng, sâu nặng:

“ Đi qua khói lửa chiến tranh

Để thêm sâu nặng nghĩa tình chiến binh

Mừng ngày đất nước thanh bình

Nhớ về đồng đội nghĩa tình tìm nhau”.

( VIẾT TẶNG ĐỒNG ĐỘI NHÂN NGÀY 30 / 4 )

Cũng như bao nhiêu người lính khác, khi được trở về để đón mừng ngày chiến thắng và được sống cuộc đời hạnh phúc, Vũ Đăng Hiến không khỏi khắc khoải, xót xa khi nghĩ về những người đồng đội đã vĩnh viễn ra đi khi tuổi còn xanh:

“ Tiếng vọng thời gian là kỷ niệm chiến trường

Bao đồng đội đầu còn xanh

Chưa một lần trở về thăm mẹ

Yên nghỉ nơi đâu....”.

( TIẾNG VỌNG THỜI GIAN )

Có thể thấy, Tiếng vọng thời gian là tiếng lòng chất chứa bao tình cảm yêu thương, cùng với nó còn là tâm trạng buồn vui với bầu bạn, với cuộc đời qua những cung bậc cảm xúc khác nhau. Sự trải nghiệm trong cuộc đời với những đắng cay, ngọt bùi đã nếm trải cũng như nhân tình thế thái mà anh đã gom góp lại thành một trang đời, một trang thơ đậm nét. Vốn dĩ viết văn, làm báo là “ Nghề tay trái ” của anh, cùng với một tâm hồn tinh tế, nhạy cảm, trái tim anh luôn rung động với cuộc đời và những hình ảnh thân thương gần gũi của cuộc sống đều có thể nên thơ. Để rồi hôm nay bạn đọc mới được đón đọc tập thơ Tiếng vọng thời gian của Vũ Đăng Hiến.

Ai đó đã từng nói “ Đời người là những chuyến đi”. Con người ta thường tự ví mình như con thuyền lênh đênh trên dòng sông thời gian dài rộng, mênh mông, khi êm ả, khi cuộn trào thác lũ. Trong mỗi chặng sông đời ấy, đã để lại biết bao điều thi vị ngọt ngào, đắng đót. Và đến một ngày, khi tĩnh tâm lại, con người thường hồi tưởng về những miền quá khứ ắp đầy kỷ niệm để chiêm nghiệm và vung bút viết lên những bài thơ chan chứa tình người, dạt dào cảm xúc - Ấy là tiếng vọng của thời gian.

Thơ là người. Trong tập thơ của Vũ Đăng Hiến hội đủ: Tứ - Tình - Hình - Nhạc trên từng cung bậc cảm xúc, mà cung bậc nào tác giả cũng đẩy tới tận cùng.

Là đồng hương một xã, lại cùng trang lứa - sinh ra từ trong nghèo khó, lớn lên gặp thuở chiến tranh rồi phấn đấu trưởng thành trên con đường binh nghiệp dài lâu đầy gian khổ ác liệt hy sinh - tôi thấu hiểu và cảm mến sự rung động tâm hồn thi ca của Vũ Đăng Hiến.

Xin được lấy khổ thơ mở đầu bài TIẾNG VỌNG THỜI GIAN của tác giả để thay cho lời kết bài viết : “ Khi cuộc đời đã bên kia đỉnh dốc / Tiếng vọng thời gian ùa về trong ký ức / Kỷ niệm cuộc đời như dòng chảy một con sông / Bao trăn trở đều nặng lòng về quá khứ ”.

Tôi đồ rằng, với năng khiếu, bút lực dồi dào, cùng vốn sống trải nghiệm phong phú, Nhà thơ - Chiến sĩ Vũ Đăng Hiến sẽ còn ra mắt nhiều bài thơ, tập thơ hay và sâu sắc hơn nữa.

Mỹ Đình, tháng 5 năm 2020

N M Đ