GIẤY CHỨNG NHẬN LÀ NGƯỜI!

Trong toa tàu, cô soát vé xinh đẹp nhìn chằm chằm vào người đàn ông lớn tuổi ngồi khép nép trên ghế hành khách, hất hàm hỏi:

- Vé tàu!

Người đàn ông lớn tuổi lục khắp người từ trên xuống dưới một thôi một hồi, cuối cùng tìm thấy vé, nhưng cứ cầm trong tay không muốn chìa ra.

Cô soát vé liếc nhìn vào tay ông, cười trách móc :

- Ðấy là vé trẻ em.

Người đàn ông đứng tuổi đỏ bừng mặt, nhỏ nhẹ đáp :

- Vé trẻ em chẳng phải ngang giá vé người tàn tật hay sao ?

Giá vé trẻ em và người tàn tật đều bằng một nửa vé, đương nhiên cô soát vé biết. Cô nhìn kỹ người đàn ông lần nữa rồi hỏi :

- Ông là người tàn tật ?

- Vâng, tôi là người tàn tật!

- Vậy ông cho tôi xem giấy chứng nhận tàn tật.

Người đàn ông tỏ ra căng thẳng, đáp :

- Tôi… không có giấy tờ. Khi mua vé cô bán vé bảo tôi đưa giấy chứng nhận tàn tật, không biết làm thế nào, tôi đã mua vé trẻ em.

Cô soát vé cười gằn :

- Không có giấy chứng nhận tàn tật, làm sao chứng minh được ông là người tàn tật ?

Người đàn ông đứng tuổi im lặng, khe khẽ tháo giầy, rồi vén ống quần lên : ông bị cụt nửa bàn chân.

Cô soát vé liếc nhìn, bảo :

- Tôi cần xem chứng từ, tức là quyển sổ có in mấy chữ “Giấy chứng nhận tàn tật”, có đóng con dấu của Hội người tàn tật !

Người đàn ông đứng tuổi đờ đẫn lúng búng giải thích :

- Tôi không có tờ khai gia đình của địa phương, người ta không cấp sổ tàn tật cho tôi. Hơn nữa, tôi làm việc trên công trường của tư nhân. Sau khi xảy ra tai nạn, ông chủ bỏ chạy, tôi cũng không có tiền đến bệnh viện giám định…

Trưởng tàu nghe tin, đến hỏi tình hình.

Người đàn ông đứng tuổi một lần nữa trình bày với Trưởng tàu, mình là người tàn tật, đã mua một chiếc vé có giá trị bằng vé của người tàn tật…

Trưởng tàu cũng hỏi :

- Giấy chứng nhận tàn tật của ông đâu ?

Người đàn ông đứng tuổi trả lời, không có giấy chứng nhận tàn tật. Sau đó, ông cho trưởng tàu xem nửa bàn chân của mình .

Trưởng tàu không thèm nhìn, cứ nhất quyết nói :

- Chúng tôi chỉ xem giấy chứng nhận, không xem thương tật trên cơ thể. Có giấy chứng nhận tàn tật mới chính là người tàn tật. Có giấy chứng nhận tàn tật mới được hưởng chế độ ưu đãi vé người tàn tật. Ông phải mau mau mua vé bổ sung.

Người đứng tuổi bỗng thẫn thờ, lục khắp lượt các túi trên người và hành lý, gom lại chỉ có hơn 50 ngàn đồng, hoàn toàn không đủ mua vé bổ sung. Anh nhăn nhó và nói với trưởng tàu như khóc :

- Sau khi bàn chân tôi bị máy cán đứt một nửa, không còn đi làm được nữa. Không có tiền, ngay đến về quê cũng không về nổi. Nửa vé này cũng do bà con đồng hương góp mỗi người một ít để mua giùm, xin ông mở lượng hải hà, giơ cao đánh khẽ, nương tay tha cho tôi.

Trưởng tàu tỏ ra kiên quyết :

- Không được.

Thừa dịp, cô soát vé nói với Trưởng tàu :

- Buộc ông ta xuống tàu ở ga tới. Vì với số tiền trên vé, ông ấy chỉ đủ đi chặng đường đã qua.

Tắp lự, Trưởng tàu đồng ý :

- Cũng được.

Chứng kiến cảnh đó, hành khách trên tàu tỏ ra bất bình với nhân viên tàu hỏa và ái ngại, thương xót người tàn tật mà chẳng biết làm sao. Chứng kiến từ đầu đến cuối câu chuyện, một cụ già ngồi đối diện với người đàn ông đứng tuổi, đứng phắt lên nhìn quắc mắt nhìn chằm chằm vị Trưởng tàu, hỏi :

- Anh có phải đàn ông không ?

 Trưởng tàu tỏ ra không hiểu, hỏi lại :

- Chuyện này có liên quan gì đến tôi có là đàn ông hay không ?

- Anh hãy trả lời tôi: anh có phải đàn ông hay không ?

- Ðương nhiên tôi là đàn ông !

- Anh dùng cái gì để chứng minh anh là đàn ông ?

Anh đưa giấy chứng nhận đàn ông của mình cho mọi người ở đây xem xem ?

Mọi người chung quanh cười rộ lên.

Thừ người ra chốc lát, vị Truởng tàu nói :

- Một người đàn ông to lớn như tôi đang đứng đây, lẽ nào lại là đàn ông giả ?

Cụ già lắc đầu, nói :

- Tôi cũng làm theo cách của anh chị: chỉ xem chứng từ, không xem người. Có giấy chứng nhận đàn ông sẽ là đàn ông. Không có giấy chứng nhận đàn ông, thì  không phải đàn ông.

Vị trưởng tàu tịt ngóp, không biết ứng phó ra sao. Cô soát vé đứng ra giải vây cho Trưởng tàu. Cô nói với cụ già:

- Tôi không phải đàn ông. Có chuyện gì, ông cứ nói với tôi.

Cụ già chỉ vào mặt chị ta, nói thẳng thừng :

- Cô hoàn toàn không phải người !

Cô soát vé bỗng nổi cơn tam bành, nói the thé :

- Ông ăn nói đứng đắn một chút. Tôi không là người thì là gì ?

Cụ già vẫn bình tĩnh, cười nói:

- Cô là người ư? Cô đưa "Giấy chứng nhận là người” của cô ra xem nào?

Mọi hành khách chung quanh lại cười ầm lên một lần nữa.

Chỉ có một người không cười. Ðó là người đàn ông trung niên bị cụt nửa bàn chân. Anh ta cứ nhìn trân trân vào mọi thứ trước mặt. Không biết tự bao giờ, mắt anh đẫm lệ. Không rõ đó là những giọt nước mắt do tủi thân, xúc động, hay thù hận của anh...