LẦN ĐẦU TIÊN TÔI BIẾT HỒ CHÍ MINH LÀ NGUYỄN ÁI QUỐC
Tác giả Đặng Thọ Truật
Giáo sư Trần Văn Giàu, Anh hùng Lao
động, vào Đảng Cộng sản Pháp năm 1929, trở về nước hoạt động và gia nhập Đảng
Cộng sản Đông Dương. Năm 1933, tốt nghiệp Đại học Phương Đông ở Liên Xô. Năm
1941, vượt ngục Tà Lài cùng với các bác Dương Quang Đông, Tô Ký ... vận động khôi
phục và trở thành Bí thư Xứ uỷ Nam Kỳ. Ngày 25-8-1945, Giáo sư Trần Văn Giàu và
Xứ ủy đã lãnh đạo nhân dân cướp chính quyền từ tay Phát xít Nhật. Giáo sư Trần
Văn Giàu được Xứ ủy cử làm Chủ tịch Ủy ban Hành chính Nam Bộ. Ngày 2-9-1945,
trong lễ mít tinh để nghe Hồ Chủ tịch đọc Tuyên ngôn độc lập, nhưng do trục
trặc kỹ thuật, để ổn định tình hình, bác Trần Văn Giàu đã nói vo gần 1 giờ đồng
hồ. Sau khi nghe Giáo sư diễn thuyết, hàng vạn người tham dự mít tinh đã hô to “ủng
hộ Việt Minh, ủng hộ chính phủ Trần Văn Giàu”.
Cuối năm 1945,
đang làm Bí thư Xứ ủy kiêm Chủ tịch Ủy ban kháng chiến Nam Bộ, bác Trần Văn
Giàu được Chủ tịch Hồ Chí Minh gọi ra Hà Nội. Tại đây, Chủ tịch Hồ Chí Minh và
đồng chí Võ Nguyên Giáp đã giao nhiệm vụ cho bác Trần Văn Giàu và bác Phạm Ngọc
Thạch sang Thái Lan gặp Thủ tướng Luổng – pri – đi, nhờ họ giúp súng đạn cho
Nam Bộ kháng chiến, giúp ta thành lập và huấn luyện các đội quân Việt kiều đưa
về nước chiến đấu chống thực dân Pháp và chia lửa với cuộc kháng chiến chống
Pháp của nhân dân ta. Tăng cường, đẩy mạnh, mở rộng mặt trận đối ngoại trên
trường quốc tế để bè bạn giúp đỡ và hiểu đúng đắn cuộc đấu tranh chính nghĩa
giành độc lập của nhân dân Việt Nam. Sau hòa bình 1954, Giáo sư Trần Văn Giàu
gắn bó cuộc đời mình với sự nghiệp giáo dục đào tạo. Được tặng một căn nhà, Giáo
sư đã bán lấy vàng, dành một ít để dưỡng già, còn lại góp 1000 lạng vàng lập
quỹ khen thưởng những tác phẩm hay viết về lịch sử Cách mạng. Tuy đã gần 100
tuổi, sức khỏe có yếu đi, nhưng đầu óc vẫn sáng suốt, minh mẫn và nhiệt huyết
Cách mạng tràn đầy. Trước đây, Xuân nào các báo, tạp chí cũng đều đặt bài của Giáo
sư. Các cuộc hội thảo về lịch sử Cách mạng, Giáo sư đều có mặt để chỉ đạo hoặc
đọc tham luận. Cuộc đời hoạt động Cách mạng của Giáo sư Trần Văn Giàu là tấm
gương cho nhiều người Cộng sản các thế hệ noi theo.
Nhiều lần đến
làm việc để lấy tài liệu viết bài hoặc đặt bài Giáo sư viết, tôi đã trở thành
nhà báo thân quen. Một lần, nhân lúc Giáo sư vui vẻ tôi xin phép được hỏi :
“Thưa Giáo sư, hồi ở ngoài Bắc,
lúc còn thiếu niên, cháu nghe người ta truyền miệng rằng, năm 1945, khi Chủ
tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội thì ở
trong Nam bộ Giáo sư nói với mọi người: “Nước Việt Nam mới nếu Nguyễn Ái Quốc
không làm Chủ tịch thì chỉ có Trần Văn Giàu mà thôi, không có Hồ Chí Minh nào
hết. Họ còn tán thêm là bác rất giỏi nhưng kiêu lắm, có phải không ạ ?”.
Giáo sư Trần
Văn Giàu cười, cười mãi, làm tôi cũng không hiểu ý ông thế nào. Một lát sau, ông
bảo: “Chuyện này hồi ở ngoài Bắc tôi cũng có nghe, tưởng chỉ ở Hà Nội nói vui,
chứ lúc đó cậu là con nít ở Khu 4 mà cũng biết được thì cũng lạ. Tôi buồn cười
quá.”
Trở về thái độ
nghiêm trang vốn có, Giáo sư nói : “Sự thật là thế này, ngày 02-9-1945, theo
lệnh của Trung ương, chúng tôi tập hợp nhân dân tại nhà thờ Đức Bà để nghe Chủ
tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập phát qua Đài phát thanh. Sau đó sẽ tổ
chức diễu hành, một biển người, cờ và biểu ngữ, súng, gậy gộc, giáo mác. Nhưng
chờ mãi đài phát thanh vẫn không bắt được sóng phát đi từ Thủ đô Hà Nội. Anh
Năm Phúc (tức Dương Quang Đông) bảo tôi: “Giàu! Mày phải nói cái gì đi chứ.
Không thì loạn mất.” Thế là tôi đứng trước hàng triệu đồng bào tuyên bố Cách
mạng đã thành công, chính quyền đã về tay nhân dân, đồng bào phải ủng hộ chính
quyền Cách mạng, kiên quyết trấn áp thù trong giặc ngoài để bảo vệ chính quyền,
bảo vệ thành quả Cách mạng và lao động sản xuất, xây dựng nếp sống mới. Trong
lúc xuất thần, tôi phát biểu rất mạnh mẽ, sau này đối chiếu với Tuyên ngôn độc
lập mà Bác Hồ đọc lại tại Quảng trường Ba Đình thì thấy nội dung của mình nói
không có gì sai và ý tứ giống nhau. Bài nói của tôi hôm ấy được các báo ở Sài
Gòn ngày hôm sau phát đi. Bây giờ vẫn còn lưu ở Thư Viện Quốc gia. Sau buổi mít
tinh, đồng bào tổ chức diễu hành, thị uy rầm rộ.
Mít tinh xong,
trước đông đảo anh em, đồng chí, tôi có hỏi anh Hoàng Quốc Việt & Ung Văn
Khiêm là phái viên của Trung ương cử vào rằng: “Hồ Chí Minh là ai vậy ?” Anh
Trần Huy Liệu cười và nói: “Ủa, anh không biết Hồ Chí Minh chính là lãnh tụ
Nguyễn Ái Quốc à ? Ảnh đấy.” Lúc bấy giờ, tôi và anh em sung sướng quá reo lên:
“Hồ Chí Minh chính là Nguyễn Ái Quốc đồng bào ơi. Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc còn
sống. Nguyễn Ái Quốc chính là Chủ tịch Hồ Chí Minh. Thế thì ta nhất định thắng,
địch nhất định thua”.
Nhìn tôi với
ánh mắt thân ái, Giáo sư Trần Văn Giàu tâm sự: " Đồng chí ạ, tam sao thất bản mà.
Nhiều chuyện người ta cứ tán thêm vào cho vui, riết rồi thành giai thoại, thanh
minh cũng khó, nó cứ lan truyền trong dân gian mà một thời người ta tin là có
thật. Có chuyện tán thêm theo xu hướng có lợi cho Cách mạng, cho nhân dân thì
không sao. Nhưng có chuyện họ tán thêm có hại cho người khác, có hại cho Cách mạng, có hại cho nhân dân thì tệ quá. Câu chuyện của tôi là như vậy". Nhìn tôi
bằng ánh mắt sáng quắc mà nhân ái, Giáo sư Trần Văn Giàu trầm ngâm: “Nhiều lần
làm việc, đồng chí thấy tôi có phải là ông già kiêu ngạo không? Tôi thường hay
nói với anh em, đại học là tự học. Tự học rất quan trọng, phải học suốt đời,
bằng cấp chỉ là một chứng chỉ, nếu không tự học liên tục thì sẽ lạc hậu. Sự
thật, tôi không hề kiêu ngạo. Tôi muốn các thế hệ trẻ của Việt Nam phải làm cho
thế giới hiểu dân tộc ta là một dân tộc thông minh, tài giỏi, nhân nghĩa”.
Tôi nói với Giáo sư, cháu hỏi như vậy có phiền lòng bác không ? Giáo sư cười và vỗ vai tôi
rồi nói : “Chân lý chỉ có một, sự thật là chân lý, cậu hỏi thẳng như vậy là tốt
và bây giờ cậu đã biết chính xác một sự thật rồi đấy”./.
Tháng 10 - 2009
ĐTTr
Tháng 10 - 2009
ĐTTr
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét